Het klonk te mooi om waar te zijn en helaas dat was het ook. Veel gezondheidsgroepen, professionele organisaties en gezondheidswebsites op internet adviseren een oefenprogramma tegen zwakke botten. Maar osteoporose onderzoekers melden dat het advies niet wordt ondersteund door studies.
Het idee kan zijn ontstaan uit een aantal bekende feiten: mensen die bedlegerig zijn verliezen botmassa. Dit geldt ook voor astronauten die enige tijd gewichtloos zijn geweest. Hierdoor lijkt de zwaartekracht nodig te zijn voor de botsterkte. Maar bestaat er een grens waarboven botten ongeveer even sterk zijn als de zwaartekracht? Is het elke dag rondjes lopen net zo goed voor je als het lopen van een marathon? Dat melden de studies niet.
DEXA metingen
Het antwoord kwam iets meer dan een decennium geleden, toen wetenschappers een studie deden met de vraag of het gewicht invloed zou uitoefenen op de toename van de botdichtheid bij volwassenen. Ze gebruikten hierbij een DEXA machine die de botdichtheid kon meten door middel van röntgen. Bij deze studie werd een minuscuul effect gevonden, om precies te zijn 1 procent minder botafname, dit was een te klein significant en dus te verwaarlozen. Zoals verwacht, zagen ze met de DEXA een botverlies bij mensen die bedlegerig waren als bij astronauten. Maar er is geen bewijs gevonden of er botaanmaak was als mensen juist lopen of rennen.
Botdichtheid
Wetenschappers hebben hun onderzoeken voortgezet als het gaat om de botdichtheid en de groei hiervan. Recent werd er gebruik gemaakt van een zeer dure machine die middels een botscan de botstructuren kan vertonen op een microscopische schaal. Hierbij werd een klein effect waargenomen dat oefeningen een deel van het bot, het zogenaamde trabecula genaamd (dit zijn takjes in het bot die met elkaar in verbinding staan), zouden verbeteren. De corticale schelp – de buitenste laag van het bot – lijkt ook iets dikker te zijn geworden door oefeningen met gewichten. Maar dit zijn minimale wijzigingen, zei Dr Clifford Rosen, een bot onderzoeker bij de Maine Medical Research Institute. Er is geen bewijs dat de oefeningen ook daadwerkelijk het bot sterker maken of zelfs beschermen tegen osteoporose, zei Dr. Clifford Rosen.
Risico op fracturen en valrisico
Hetgeen wat we kunnen vermelden is dat als oefeningen helpen bij de botopbouw, dan wordt er niet veel bot opgebouwd. Dit wil niet zeggen dat de oefeningen de botten niet kunnen beschermen op andere manieren. Studies hebben aangetoond dat oudere mensen die oefeningen deden met gewichten het risico op een fractuur verminderen. Maar dit is waarschijnlijk meer te verklaren dat door de oefeningen de spieren sterker worden, wat dan ook weer een verminderd valrisico met zich meebrengt.
Schildklierhormoon
Uit een klinische studie is gebleken dat een injectie voor het schilklierhormoon een mogelijk geneesmiddel kan zijn om de botten sterker te maken. Dit geneesmiddel wordt abaloparatide genoemd. Populaire osteoporose medicijnen zoals Fosamax vertragen de snelheid van het botverlies, maar ze bouwen geen bot op.
Niet sterker wel gezonder
Er is een sprankje hoop voor degene die geloven in de methode dat oefeningen met gewichten helpen. Osteoporose onderzoekers zeggen dat hoewel de oefeningen dan de botten niet sterker maken, mogelijk worden de botten er wel gezonder van en verbeterd de botkwaliteit. Niemand weet precies hoe het zit, maar het zou een verklaring kunnen zijn waarom mensen met sterke botten fracturen oplopen en mensen met fragiele botten niet. Wellicht zijn de microscopische veranderingen toch van cruciaal belang, maar dit is nog te vroeg om te concluderen.
