Onderzoek van OLVG in samenwerking met acht Nederlandse ziekenhuizen laat zien dat fysiotherapie net zo effectief is bij knieklachten als een operatie. Mensen ouder dan 45 jaar met een gescheurde meniscus worden vaak geopereerd, maar een behandeling met fysiotherapie heeft hetzelfde effect en daarmee de voorkeur. Dit opzienbarende resultaat is vandaag gepubliceerd in het toonaangevende internationale wetenschappelijke tijdschrift JAMA.
Victor van de Graaf, orthopeed in opleiding en promovendus OLVG: ‘Voor orthopeden is opereren dagelijkse kost, maar voor de patiënt is het erg ingrijpend. In dit onderzoek hebben we kritisch gekeken naar ons eigen handelen en naar alternatieve behandelmogelijkheden. Hieruit blijkt dat een operatie lang niet altijd nodig is. Voor de patiënt is dat heel goed nieuws.’
Slijtage of scheur?
Jaarlijks worden in Nederland zo’n 30.000 meniscus operaties uitgevoerd. De grootste groep patiënten die wordt geopereerd (75%) is ouder dan 40 jaar. Tijdens de operatie wordt de scheur in de meniscus, de schokdemper van de knie, weggehaald. Het is echter onduidelijk of de klachten worden veroorzaakt door de meniscusscheur of door beginnende slijtage. Uit het onderzoek onder leiding van OLVG blijkt nu dat, ongeacht de precieze oorzaak van de klachten, een operatie in de meeste gevallen onnodig is en fysiotherapie de knieklachten kan verhelpen.
Hoe nu verder?
‘In OLVG wordt al langer op basis van onze eigen resultaten minder geopereerd. De resultaten van dit onderzoek moeten uiteindelijk ook leiden tot een landelijke afname van het aantal operaties. Daarnaast gaan we nog specifieker kijken welke kenmerken van een patiënt bijdragen aan het succes van fysiotherapie’, aldus van de Graaf. ‘Ook worden alle deelnemers uitgenodigd om na vijf jaar een röntgenfoto te laten maken. Hiermee willen we verder onderzoeken of de mensen in de operatiegroep sneller slijtage aan de knie vertonen. Tenslotte willen we een digitale keuzehulp ontwikkelen waarmee de patiënt samen met de zorgverlener een goede en passende keuze kan maken over de behandeling’.
Over het onderzoek
OLVG werkte in dit onderzoek samen met acht ziekenhuizen (AMC Amsterdam, Diakonessenhuis Utrecht, Elisabeth-TweeSteden ziekenhuis, Medisch Centrum Jan van Goyen, MC Haaglanden, Noordwest Ziekenhuisgroep, MC Slotervaart, Tergooi ziekenhuis). Ruim driehonderd patiënten tussen 45 en 70 jaar bij wie op een MRI-scan een meniscusscheur was aangetroffen deden mee aan het onderzoek. Patiënten in de interventiegroep kregen de standaardbehandeling, een operatie, terwijl patiënten in de controlegroep deelnamen aan zestien sessies fysiotherapie gedurende acht weken. Beide groepen kregen daarnaast een thuisoefenprogramma aangeboden. Na twee jaar werd het knie functioneren gemeten aan de hand van een door patiënten gerapporteerde vragenlijst, de International Knee Documentation Committee – Subjective Knee Form.
