Eerstelijns fysio- en oefentherapie bij fibromyalgie is geen passende zorg en kan daarom niet worden vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering. Dat oordeelt Zorginstituut Nederland in het ‘Standpunt Eerstelijns fysio- en oefentherapie bij fibromyalgie’. Uit onderzoeken blijkt dat niet aangetoond is dat iemand met fibromyalgie na deze behandeling beter fysiek functioneert of een betere kwaliteit van leven ervaart.
Geen behandeling om fibromyalgie te genezen of verminderen
Bij fibromyalgie heeft iemand chronische pijnklachten in gewrichten en spieren, vaak gaat dit gepaard met stijfheid en vermoeidheid. In Nederland hebben ongeveer 340.000 mensen fibromyalgie. De oorzaak van fibromyalgie is niet bekend, het verloop van de ziekte is niet duidelijk en verschilt per persoon. De klachten van fibromyalgie verdwijnen niet, maar worden soms na verloop van tijd minder erg. Er is op dit moment geen behandeling of medicijn dat fibromyalgie kan genezen of verminderen.
Het beoordeelde onderzoek
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft vanwege het burgerinitiatief ‘Erken Fibromyalgie’ het Zorginstituut gevraagd te beoordelen of eerstelijns fysio- en oefentherapie bij patiënten met fibromyalgie effectief is en daarmee voldoet aan ‘de stand van de wetenschap en praktijk’. Het Zorginstituut heeft 5 onderzoeken geselecteerd waarin eerstelijns fysio- en oefentherapie wordt vergeleken met geen behandeling of de gebruikelijke zorg door de huisarts, reumatoloog of een andere medisch specialist. Hieruit blijkt dat de meerwaarde voor fysio- of oefentherapie niet is aangetoond. Daarom kan eerstelijns fysio- en oefentherapie bij fibromyalgie niet worden vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering. Het Zorginstituut kan een nieuwe beoordeling doen als nieuw onderzoek daar aanleiding toe geeft.
Teleurstelling voor grote groep patiënten
“Passende zorg begint met een behandeling waar de patiënt op kan rekenen, een behandeling die werkt. Het is ongetwijfeld een teleurstelling nu blijkt dat fysio- en oefentherapie voor deze grote groep patiënten met fibromyalgie geen passende zorg is. Het is nu belangrijk dat we door blijven zoeken naar een behandeling die wel werkt.” aldus bestuursvoorzitter Sjaak Wijma van het Zorginstituut. Op dit moment werkt de Gezondheidsraad aan een adviestraject over fibromyalgie. Dit gebeurt op verzoek van de minister van VWS en ook naar aanleiding van het burgerinitiatief ‘Erken Fibromyalgie’. “We hopen dat het advies van de Gezondheidsraad mogelijk nieuwe aanknopingspunten biedt om deze mensen in de toekomst passende zorg te kunnen bieden en daarmee verbetering van hun kwaliteit van leven.”
Aanleiding standpunt Eerstelijns fysio- en oefentherapie bij fibromyalgie
Bij fibromyalgie heeft iemand lange tijd pijn in gewrichten en spieren, wat leidt tot lichamelijke beperkingen. Naar aanleiding van het Tweede Kamerdebat over het burgerinitiatief ‘Erken Fibromyalgie’ heeft het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) het Zorginstituut om een beoordeling gevraagd. Het verzoek was om te beoordelen of eerstelijns fysio- en oefentherapie bij patiënten met fibromyalgie voldoet aan ‘de stand van de wetenschap en praktijk’ en kan worden opgenomen in het basispakket van de zorgverzekering. In dit standpunt beoordelen we of eerstelijns fysio- en oefentherapie effectief is om het lichamelijk functioneren en de kwaliteit van leven van patiënten met fibromyalgie te verbeteren. Eerstelijns fysio- of oefentherapeuten werken in particuliere praktijken of een gezondheidscentrum.
Samenvatting van het standpunt
De beoordeling in dit standpunt is gebaseerd op 5 gepubliceerde wetenschappelijke studies over de effecten van eerstelijns fysio- en oefentherapie bij fibromyalgie op het lichamelijk functioneren en kwaliteit van leven, in vergelijking tot geen behandeling of standaardbehandeling (bewegings- en houdingsadviezen, voorlichting en het bevorderen van zelfmanagement). Dit vergeleken we om te kijken of behandeling met eerstelijns fysio- en oefentherapie betere resultaten oplevert. Uit de studies blijkt niet dat dit het geval is. Daarom is onze conclusie dat eerstelijns fysio- en oefentherapie bij fibromyalgie niet tot het basispakket behoort. Het is niet aangetoond dat het lichamelijke functioneren en de kwaliteit van leven van patiënten met fibromyalgie beter zijn na eerstelijns fysio- en oefentherapie vergeleken met geen behandeling of na standaardbehandeling.
Lees het gehele rapport in PDF
Gevolgde procedure
Alleen zorg die écht werkt, mag deel uitmaken van het basispakket van de zorgverzekering. Dit is vastgelegd met de juridische term ‘stand van de wetenschap en praktijk’. Vaak is goed duidelijk of zorg uit het basispakket kan worden vergoed, maar niet altijd. In zulke gevallen kan het Zorginstituut zelf beoordelen of die zorg in aanmerking komt voor vergoeding. Zo’n beoordeling noemen we een duiding. De uitkomst van een duiding heet een standpunt.
Het Zorginstituut heeft bij een standpunt een wettelijke bevoegdheid. Dit betekent dat de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) er verder niet meer over beslist. Patiënten, zorgverleners en zorgverzekeraars hebben inspraak tijdens het opstellen van een standpunt. En bij standpunten krijgt het Zorginstituut advies van de Wetenschappelijke Adviesraad (WAR). Hierin zitten onafhankelijke wetenschappers, artsen, apothekers, methodologen en gezondheidseconomen. Het Zorginstituut weegt al die reacties zorgvuldig mee en stelt het uiteindelijke standpunt vast.
