De manier waarop we de gezondheid van patiënten benaderen moet veranderen, vinden Institute of Positive Health en Patiëntenfederatie Nederland (NPCF). Beide organisaties pleiten voor een benadering waarin de patiënt centraal staat en we ons afvragen hoe we zijn gezondheid kunnen bevorderen. In tegenstelling tot hoe de zorg er nu uitziet, waarbij we nog te veel focussen op de klacht van de patiënt.
De zorg van de toekomst draait om het voorkomen van ziektes en niet om het genezen van aandoeningen, vindt Carl Verheijen, samen met Machteld Huber directeur van het Institute of Positive Health. “De laatste dertig jaar richt de zorg zich steeds meer om het beter en efficiënter genezen van klachten”, vertelt de voormalig topsporter. “De benadering ‘Positive Health’ brengt ons terug naar de basis: kijken naar de gezondheid als geheel en niet meer uitsluitend naar de klacht.”
Kwaliteit van leven
Volgens de Positive Health benadering zegt iemands sociale status en leefwijze veel over de mentale en fysieke gezondheid van een persoon. Verheijen: “Daarom is het belangrijk om verder te kijken. Voelt iemand zich veilig? Haalt de patiënt genoeg zingeving uit het leven? Hoe is het gesteld met de sociale situatie? Juist die zingeving en het doel waar de patiënt naar streeft zijn belangrijk. Niet alleen om de oorzaak van de specifieke klacht te kunnen bepalen, maar ook om te kunnen bekijken waar je met het behandeltraject naartoe wil. Hiermee sluit je beter aan op de wensen van de patiënt en voorkom je mogelijk onnodige handelingen.”
Kijken naar behoefte
Om de zorg concrete handvatten te bieden voor deze positieve benadering van gezondheid en te kunnen bepalen wat de doelen van een patiënt zijn, heeft het Institute of Positive Health een gespreksinstrument ontwikkeld voor zorgprofessionals: het spinnenweb. Hierbij worden zes leefgebieden beoordeeld op een schaal van 0 tot 10. Die leefgebieden zijn: lichaamsfuncties, sociaal- maatschappelijk participeren, dagelijks functioneren, mentaal welbevinden, kwaliteit van leven en zingeving. Verheijen: “Zo kijk je naar de leefstijl van de patiënt als geheel. Je kijkt bijvoorbeeld eerst naar het voedingspatroon, voordat je direct met een behandeltraject begint of medicatie voorschrijft. Deze benadering zorgt voor een betere communicatie tussen verschillende zorgverleners, zodat zij samen de kwaliteit van leven kunnen verbeteren.”
Investeren aan de voorkant
Ook Patiëntenfederatie Nederland is voorstander van een nieuwe benadering van de patiënt, vertelt teammanager Jan Benedictus. “De zorg van de toekomst betekent aan de voorkant investeren, in plaats van aan de achterkant, en beter kijken naar de verwachtingen. Ga bij aanvang van de behandeling al na wat de wensen zijn van de patiënt en laat het behandeltraject daar op aansluiten. Een doel bij een knieklacht is dan bijvoorbeeld niet om de knie weer X graden te laten buigen, waarvoor een operatie nodig is. Het doel, kan voor deze patiënt dan zijn om enkele honderden meters te kunnen lopen, zodat deelname aan de maatschappij weer mogelijk is. In dat geval hoeft de patiënt waarschijnlijk helemaal niet geopereerd te worden.”
Samenwerking tussen zorgprofessionals
Een van de belangrijkste klachten die de Patiëntenfederatie van patiënten krijgt, is dan ook het gebrek aan samenwerking dat patiënten ervaren, vertelt Benedictus. “Tussen zorgverleners onderling, maar ook tussen de eerste en de tweede lijn.” En met die klacht wordt nog te weinig gedaan, signaleert de organisatie. Terwijl de informatie om die samenwerking te versterken wel degelijk beschikbaar is. “De data zijn er. Nu is het zaak om deze gegevens effectief te verzamelen en in te zetten.” De data die voorhanden zijn, worden nog te vaak op de eigen eilandjes gehouden, signaleert Benedictus. En al helemaal niet over de lijnen heen ingezet. Zonde, vindt ook beleidsmedewerker Jan-Willem Mulder. Deze informatie is namelijk niet alleen nodig om de zorg te verbeteren, maar ook om de keuze voor patiënten makkelijker te maken. Mulder: “Zorggerelateerde data moet inzichtelijker worden. Wij vinden dat uiterlijk in 2020 de patiënt de mogelijkheid moet hebben om over relevante zorgdata te beschikken in zijn eigen, persoonlijk gezondheidsomgeving. Bovendien moeten zorgverleners informatie efficiënter met elkaar uitwisselen, zodat zij klachten, en daarmee onnodige zorgkosten, in de toekomst zo veel mogelijk voorkomen.”
Dit artikel is onlangs verschenen in de eerste editie van het magazine INTRAMED. Meer lezen? Klik dan hier om naar het magazine te gaan.
Actie! Tijdelijk heeft Intramed een waanzinnige actie voor (nieuwe) klanten. Hier vind je meer informatie.
Tekst: Intramed
Op de headerfoto: Jan Benedictus en Jan-Willem Mulder, Patiëntenfederatie Nederland
Fotograaf: Margot de Heide
