Ketamine en een korte variant van het molecuul EPO kunnen allebei chronische pijn bestrijden. Beide middelen remmen chronische pijn op een vergelijkbare manier, in tegenstelling tot wat tot nu toe gedacht werd, schrijven LUMC-onderzoekers in PLOS ONE.
Neuropathische pijn ontstaat wanneer zenuwen beschadigd raken, bijvoorbeeld bij een ongeluk, operatie of bij diabetes. Normale aanrakingen of kleding op de huid kunnen dan al pijnlijk aanvoelen. Het is een moeilijk te behandelen kwaal, zegt onderzoeker Maarten Swartjes. Het narcosemiddel ketamine kan verlichting geven, maar heeft ook bijwerkingen, zoals misselijkheid en bewustzijnsveranderingen. Daarom wordt er gezocht naar andere medicijnen.
Geen bijwerkingen
Gebleken is dat EPO, bekend om het stimuleren van de aanmaak van bloedcellen, ook een effect op zenuwpijn heeft. “Het bindt aan de zogenaamde innate repair receptor, waardoor ontstekingsprocessen in het ruggenmerg worden geremd. En die spelen een belangrijke rol bij het ontstaan van neuropathische pijn”, aldus Swartjes.
Onderzoekers hebben van het molecuul EPO een korte variant gemaakt die alleen de pijndempende effecten geeft, en dus niet de bloedaanmaak bevordert. “Dat is ARA290 geworden, een klein eiwit dat alleen de innate repair receptor stimuleert. Het heeft daardoor ook niet de bijwerkingen die ketamine wel heeft”, aldus Swartjes.
Nieuw inzicht
Vanwege de vergelijkbare werking van ARA290 en ketamine zou het werkingsmechanisme van ARA290 en ketamine weleens vergelijkbaar kunnen zijn, dachten Swartjes en collega’s van de afdeling Anesthesiologie. En dat blijkt inderdaad het geval: ook ketamine werkt op de innate repair receptor, zagen zij. En dat inzicht is nieuw; voorheen werd gedacht dat ketamine zijn pijnstillende werking uitoefent via een andere receptor, de NMDAR. Swartjes: “Acute pijn wordt wel veroorzaakt door stimulatie van de NMDAR, maar die lijkt dus niet betrokken te zijn bij chronische pijn.”
Patiëntenstudies
ARA290 is nog niet geregistreerd als geneesmiddel, maar Swartjes verwacht dat dit wel gaat gebeuren. Er zijn vergevorderde studies met patiënten. “ARA290 bindt alleen aan de innate repair receptor en geeft daarom niet de bijwerkingen van ketamine. Het enige nadeel is dat het alleen werkt op chronische pijn. Terwijl ketamine ook de acute-pijn-receptoren remt. De meeste patiënten die in aanmerking komen voor het middel hebben echter alleen chronische pijn”, aldus Swartjes. De resultaten van zijn onderzoek staan beschreven in het wetenschappelijke tijdschrift PLOS ONE.
Bron: LUMC
