Laag gedoseerde bestraling is geen effectieve behandelmethode bij ernstige artrose aan de knie. Dat blijkt uit onderzoek dat de afdeling reumatologie van de Sint Maartenskliniek samen met de afdeling Radiotherapie van het Radboudumc heeft uitgevoerd. In verschillende landen, zoals Duitsland, is radiotherapie een gangbare behandelmethode. Het gezaghebbende vakblad ‘Annals of the Rheumatic Diseases’ publiceerde maandag 29 oktober de resultaten van dit onderzoek.
Een team van de Sint Maartenkliniek en Radboudumc deed onderzoek naar het effect van een kortdurende behandeling met laag gedoseerde straling op de ontstekingsactiviteit aan het gewrichtskapsel in de knie. Daarvoor onderzocht het team 55 patiënten met matig tot ernstige knieartrose. De ene helft van de patiënten volgde daadwerkelijk radiotherapie, de andere helft niet, zonder dat de patiënten of onderzoekers wisten tot welke groep ze behoorden.
Ervaringen en ontstekingsactiviteit
De radiotherapie bestond uit zes behandelingen in twee weken tijd. Was er na drie maanden geen duidelijk effect te zien van de behandeling, dan werd deze als niet effectief beschouwd. ‘Daarbij keken wij zowel naar de ervaringen van de patiënt – hoeveel pijn heeft hij en wat kan hij wel en niet met zijn knie? – als naar de uitslagen van MRI- en ultrageluidonderzoek naar de afname van de ontsteking in het gewrichtskapsel’, vertelt Els van den Ende, senior research coördinator van de afdeling Reumatologie en Farmacie van de Sint Maartenskliniek.
Geen toekomst
Wat bleek? Veertig procent van de patiënten uit beide groepen ervoer een lichte verbetering in pijn en functioneren, geen verschil dus. Uit de MRI en het ultrageluidonderzoek bleek ook dat de ontsteking in het gewrichtskapsel bij beide groepen niet was afgenomen. Van den Ende: ‘Hieruit kunnen we concluderen dat radiotherapie geen zinvolle behandeling is bij artrose aan de knie. In Nederland vinden we dat deze behandelmethode in de huidige vorm dan ook geen toekomst heeft. Maar in andere landen, bijvoorbeeld Duitsland, is radiotherapie bij artrose vrij gangbaar, zonder dat het effect ervan ooit goed is onderzocht. Het is daarom belangrijk onze onderzoeksresultaten internationaal te delen’, aldus de onderzoekers van beide afdelingen.
Eerste vergelijkende onderzoek
Het onderzoek naar radiotherapie als behandeling van ernstige knieartrose maakte deel uit van een grotere studie waarbij ook 55 handartrosepatiënten werden onderzocht. Ook bij deze onderzoeksgroep bleef de behandeling met radiotherapie zonder effect. Het onderzoek was het eerste vergelijkende onderzoek naar bestraling dat op artrosegebied is uitgevoerd. ‘Wij blijven onderzoek doen naar niet-operatieve behandelmethoden voor artrose’, zegt Van den Ende. ‘Artrose is niet te genezen, dus zijn behandelingen gericht op vermindering van de pijnklachten. Een knieprothese geeft niet altijd voor iedereen het gewenste resultaat, dus proberen we die ingreep zo lang mogelijk uit te stellen. Daarom is het belangrijk onderzoek te doen naar niet-operatieve behandelmethoden bij gevorderde artrose.’
