In 2010 is de NZa gestart met het structureel in beeld brengen van haar toezichtterrein door middel van een marktscan van elke zorgmarkt die onder haar toezicht valt. Met behulp van een marktscan kan de NZa relatief snel een grofmazig beeld schetsen van de stand van zaken op een bepaalde zorgmarkt, en kan zij deze vergelijken met de stand van zaken op andere zorgmarkten. Op basis van de uitkomsten van de marktscans kan de NZa structureel en proactief beslissen waar en hoe zij haar (markt)toezicht- en reguleringstaken inzet, en eventueel verdiepend onderzoek uitvoert. De NZa is samen met het NIVEL een project gestart om een set van indicatoren en informatiebronnen vast te stellen waarmee de NZa, door middel van een ‘quick-scan’ over verschillende zorgmarkten, informatie kan verzamelen over meningen en ervaringen van zorgconsumenten ten aanzien van marktgedrag. In het licht van de te bewaken publieke belangen diende bij het vormgeven en invullen van de indicatoren voldoende recht te worden gedaan aan het consumentenperspectief.
Een beperkte set van indicatoren
Eén van de voornaamste bevindingen van onderhavig onderzoek is dat er een beperkte set van indicatoren kan worden geformuleerd die betrekking hebben op verschillende deelmarkten.
Aan de hand van deze indicatorenset moet het bovendien mogelijk zijn om periodiek informatie over de deelmarkten te verzamelen. Het gaat hier om informatie ten aanzien van:
- transparantie van informatie, met als kernvraag: ‘Beschikte de consument over voldoende informatie om zijn keuze te kunnen maken?’
- belemmeringen bij toegankelijkheid, met als kernvraag: ‘In hoeverre ondervond de consument belemmeringen bij de toegang tot de zorgaanbieder van zijn keuze?’
- marktgedrag (kiezen en overstappen), met als kernvraag: ‘Kon de consument terecht bij de zorgaanbieder van zijn (initiële) keuze, en kon de consument, indien hij hier behoefte aan had, overstappen naar een andere zorgaanbieder?’
Verdieping
Er is een aantal punten te benoemen waarop nog niet zo makkelijk een antwoord kan worden gegeven, en waar verdiepend onderzoek de aanbeveling verdient. Om te beginnen leveren bestaande bronnen over het algemeen onvoldoende informatie vanuit het consumentenperspectief , terwijl het juist een doel was om hier voldoende recht aan te doen.
Het verdient daarom de aanbeveling op deze punten naar nieuwe input te zoeken; hier kan worden gedacht aan het periodiek uitzetten van consumentenraadplegingen. Panelbevraging verdient hierbij, met het oog op onder meer continuïteit, tijdigheid en kosteneffectiviteit, de voorkeur. Verder kan, met betrekking tot het thema ‘transparantie van informatie’, nader worden onderzocht wanneer en op welke aspecten zorgconsumenten informatie zoeken, en om wat voor informatie het dan precies gaat. Ook zou nader kunnen worden onderzocht in hoeverre transparantie van informatie samenhangt met marktgedrag (kiezen en overstappen).
Naast deze fundamentele vragen verdient ook een meer technisch aspect de aandacht. Zo kan worden onderzocht in hoeverre postcode-informatie kan fungeren als indicator voor de mate waarin zorgconsumenten zich bij hun keuze voor zorg laten leiden door andere aspecten dan nabijheid, zoals bijvoorbeeld kwaliteit. Voor wat betreft het in kaart krijgen van (meningen en ervaringen van zorgconsumenten over) systeemuitkomsten verdient het de aanbeveling om te onderzoeken in hoeverre er aansluiting kan worden gemaakt met bestaande infrastructuren.
Download het rapport in PDF
Bron: NIVEL
