Nederland onderzoekt op een wereldwijd unieke wijze de chronische longaandoening COPD. Topinstituut Pharma heeft internationaal bekende specialisten in longziekten, voeding, genetica en farmacie bijeengebracht.
Via twee onderzoeksprojecten zijn zij met elkaar op zoek naar verlichting. Door te concentreren op enerzijds het stadium vóór de zichtbare intrede van de ziekte, en anderzijds de fase waarin de ziekte al vergevorderd is, worden resultaten verwacht die leiden tot een betere diagnose, behandeling en wellicht zelfs genezing.
De wereld snakt naar een oplossing voor het dodelijke Chronic Obstructive Pulmonary Disease, oftewel COPD. De Wereldgezondheidsorganisatie noemt deze chronische longaandoening de op twee na belangrijkste ziekte ter wereld, met naar schatting 600 miljoen patiënten. Mondiaal is het de enige chronische aandoening met een oplopend dodental.
COPD, een verzamelnaam voor chronische bronchitis en longemfyseem, voldoet aan alle voorwaarden om te worden geschaard onder het kopje ‘gruwelijk’. De ziekte is chronisch, progressief, ongeneeslijk, dodelijk en de symptomen variëren van ademnood bij inspanning, tot zelfs kortademigheid bij een slokje drinken. Ondanks de ernst van de ziekte en het grote aantal patiënten, weten we er verbazingwekkend weinig over. Op feiten gebaseerde strategieën voor diagnose en behandeling om de achteruitgang van de patiënt tot staan te brengen, bestaan nauwelijks.
Om het hiaat aan kennis op te vullen en op korte termijn het leven van patiënten te verbeteren, zijn onder de paraplu van TI Pharma toonaangevende publieke en private partijen bijeengebracht. Niet alleen medische specialisten, maar ook voedingsdeskundigen, farmaceutische bedrijven en wetenschappers op het gebied van genstructuren.
In feite is COPD een gebrek aan ademvolume door een verhoogde ontstekingsactiviteit in de longen. De ontstekingen vernauwen de luchtwegen, veroorzaken bovenmatige slijmproductie. Ook bloedvaten raken geïrriteerd. Naarmate de ziekte verergert, kunnen longblaasjes onherstelbaar worden beschadigd, waardoor de ademnood almaar groter wordt.
Tot op heden veronderstellen velen dat de oorzaak van de ziekte ligt in roken. Zo’n 80% van de patiënten rookt immers en sigarettenrook stimuleert overduidelijk de ontstekingsactiviteit. Die treedt echter niet alleen op in de longen, maar is ook aangetoond in het bloed van de patiënt. Dat heeft tot gevolg dat gaandeweg vaak ook andere orgaansystemen, zoals de spieren, verzwakken. De ontstekingsactiviteit in het bloed zette de onderzoekers op het spoor van andere factoren die een rol lijken te spelen bij de oorsprong van de aandoening.
Een van de hypothesen luidt dat COPD al begint vóór de geboorte. De gevoeligheid voor de longaandoening wordt waarschijnlijk veroorzaakt door een combinatie van genetische factoren. Zo’n combinatie van genen kan, samen met omgevingsinvloeden als sigarettenrook en luchtvervuiling, leiden tot verhoogde ontstekingsactiviteit. Als de onderzoekers erin slagen om deze gevoelige gencombinaties én de respons op de omgeving te identificeren, betekent dit dat de ziekte niet enkel beter kan worden behandeld, het kan mogelijk zelfs tot preventie leiden.
Een ander aspect dat de onderzoekers helder willen krijgen, is de impact van andere invloeden, zoals voeding en lichaamsbeweging. Het is al langer bekend dat vetweefsel aanzet tot verhoogde ontstekingsactiviteit in het bloed. Het is dus goed mogelijk dat met gezonde voeding en lichaamsbeweging het risico en de ernst van de longziekte COPD kan worden gereduceerd.
Door te concentreren op vroege identificatie van erfelijkheidsfactoren en de interactie met omgevingsfactoren zoals levensstijl kunnen de onderzoekers een compleet beeld creëren van het ontstaan en de behandeling van COPD.
Het is voor het eerst dat deze verschillende invalshoeken bijeen zijn gebracht voor onderzoek naar COPD. Vaak kijken onderzoekers louter naar de longen en ligt de nadruk op symptoombestrijding. De multidisciplinaire benadering en de internationaal gerenommeerde expertise van deze Nederlandse aanpak zorgen voor hooggespannen verwachtingen.
Als de voortekenen niet bedriegen, kan de wereld snel opgelucht ademhalen, in de wetenschap dat COPD voortaan een stuk minder gruwelijk is.
Deelnemende onderzoekers: Annemie Schols is directeur Nutrim en hoogleraar Voeding en Metabolisme bij Chronische Ziekten Universitair Medisch Centrum Maastricht. Dirkje Postma is hoogleraar en longartsonderzoeker Universitair Medisch Centrum Groningen en coördinator Groningen Research Institute for Asthma and COPD.
Bron: Zorgportaal
