De nieuwe toezichthouder voor de gezondheidszorg, de Zorgautoriteit, krijgt vergaande bevoegdheden. Dat staat in de plannen voor de Zorgautoriteit (ZA), waarover de Kamer zich begin volgend jaar moet buigen. De wet die de bevoegdheden regelt, is voor advies naar de Raad van State gestuurd.
De toezichthouder mag ingrijpen bij machtsconcentratie onder zorgverzekeraars en zorgaanbieders en bij te hoge prijzen. Ook mag de Zorgautoriteit boetes uitdelen, contracten aanpassen of een inval doen bij een apotheek of ziekenhuis dat weigert informatie te overhandigen. Daarnaast gaat de toezichthouder controleren of de nieuwe basisverzekering tegen ziektekosten goed wordt uitgevoerd en of zorgverzekeraars zich wel aan bijvoorbeeld de acceptatieplicht houden.
“De gereedschapskist van de Zorgautoriteit is ruim gevuld”, zegt CTG-voorzitter Frank de Grave. Op 1 januari 2006 moet De Grave zijn tarievencollege CTG hebben omgevormd tot Zorgautoriteit, die dan officieel van start gaat. Hij kan alleen over de hoofdlijnen van de wet praten omdat die nog naar de Kamer moet.
Maar de verschillende partijen in de gezondheidszorg hebben al gereageerd op de plannen. Zorgverzekeraars en ziekenhuizen hebben kritiek op de vergaande bevoegdheid om zo nodig met de hulp van de politie administraties in beslag te nemen. Zij vrezen voor aantasting van de privacy en openbaarmaking van bedrijfsgegevens.
“Je kunt ons vergelijken met een scheidsrechter die je in een goede positie moet brengen. Het CTG moet nu vaak informatie weghalen bij partijen die daar helemaal geen belang bij hebben. Dat maakt het leven niet gemakkelijk. Als wij meer instrumenten krijgen, gaat daar een stevige preventieve werking vanuit. Ik onderhandel liever”, zegt De Grave.
Het CTG kan nu vaak niet ingrijpen omdat het te weinig gegevens krijgt. “Dan wordt het moeilijk om maatregelen zo te onderbouwen dat ze bij de rechter standhouden. Ik hoop dat het parlement daar iets aan wil doen”, zegt De Grave.
Vorig jaar wonnen de apothekers een rechtszaak bij het College van Beroep voor het Bedrijfsleven. Nog steeds weet het CTG niet precies hoe hoog de kortingen en bonussen zijn die de apothekers ontvangen. Vraagtekens zijn er ook over de hoge tarieven van orthodontisten. Het beeld is dat de tarieven voor beugels en andere tandcorrecties veel te hoog zijn. Maar als een beroepsgroep niet meewerkt aan een maatregel om de eigen tarieven te verlagen, kan het tarievencollege weinig doen. Ook de Orde van Medisch Specialisten heeft het CTG niet verteld hoeveel uur per week een specialist nu precies werkt.
De Zorgautoriteit heeft werkafspraken gemaakt met karteltoezichthouder NMa. “Zij doen de fusies in de gezondheidszorg en wij doen de rest”, beschrijft De Grave het basisprincipe. Daarnaast ondersteunt de NMa de ZA bij het opzetten van de nieuwe organisatie.
Als een huisarts met een zorgverzekeraar moet onderhandelen die 80% van de verzekerden in de regio als klant heeft, is sprake van aanmerkelijke marktmacht van die verzekeraar. De Zorgautoriteit is daar beducht voor. “In de onderhandelingen moet sprake zijn van een balans. Ik ben de vijand van alle verstoringen in het onderhandelingsspel. Wij kunnen aanvullende eisen stellen en vragen hoe prijzen en contracten totstandkomen”, zegt de CTG-voorzitter.
Ook let de toezichthouder op oneerlijke concurrentie. De Zorgautoriteit zal net als de NMa een meldpunt inrichten waar zorgaanbieders, verzekeraars en andere betrokkenen klachten kunnen indienen of informatie kunnen inwinnen. Als een ziekenhuis behandelingen gaat aanbieden onder de kostprijs om nieuwe toetreders te weren, vindt het de Zorgautoriteit op zijn weg. De toezichthouder heeft aangegeven extra te gaan letten op kruissubsidiëring bij de ziekenhuizen. Dergelijke ongewenste subsidiëring kan optreden nu de prijzen van planbare ingrepen onderhandelbaar worden, terwijl 90% van het ziekenhuis nog op de oude manier wordt gefinancierd.
De toezichthouder zal onafhankelijker van de minister van Volksgezondheid gaan werken als een zelfstandig bestuursorgaan. De minister zet de hoofdlijnen uit. Hij bepaalt in discussie met de Kamer in welke delen van de zorg de prijsvorming vrij wordt; zoals bij fysiotherapie vanaf 1 januari 2005. De Zorgautoriteit zorgt voor de uitwerking en bewaakt het proces. De minister kan niet meer ingrijpen in individuele gevallen.
Bron: CTG/ZAio
