Er wordt hard gewerkt in de ouderenzorg en medewerkers zijn zeer gemotiveerd. Het verbeteren van de kwaliteit van de ouderenzorg gaat echter langzaam. Daardoor blijven tekortkomingen bestaan in de zorgverlening. Instellingen zijn onvoldoende gericht op het steeds verbeteren van de zorg in de praktijk. Bij meer dan de helft van de verpleeg- en verzorgingshuizen passen de kennis, vaardigheden en beschikbaarheid van medewerkers niet bij de zorgbehoefte van de cliënten. Dat verschil wordt bovendien steeds groter doordat de zorgvraag complexer wordt. Dat blijkt uit onderzoek van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) waarin alle concerns voor intramurale ouderenzorg zijn bezocht.
Beeld van de ouderenzorg
Over het algemeen hebben instellingen wel beleid ontwikkeld voor de kwaliteit van zorg, maar de toepassing ervan in de praktijk laat nogal eens te wensen over. Er zijn instellingen die steeds vernieuwen en blijven werken aan nog betere en veiligere zorg. Er zijn echter ook organisaties waar het om allerlei redenen niet lukt om de zorg te verbeteren. De meeste instellingen hebben wel goed voor ogen hoe de zorg georganiseerd moet worden, maar moeite om beleid om te zetten in praktijk. Deze verschillen bestaan niet alleen tussen de verschillende zorgconcerns, bij grote organisaties kan de kwaliteit per huis en zelfs per afdeling sterk verschillen. Tijdens de periode van het onderzoek bezocht de IGZ alle 450 zorgconcerns voor intramurale ouderenzorg, goed voor zo’n 2.000 verpleeg- en verzorgingshuizen. In totaal legde de inspectie bijna 1.100 bezoeken af.
Kennis, vaardigheden en beschikbaarheid medewerkers
Met de motivatie en betrokkenheid van medewerkers zit het wel goed, ze vinden hun werk leuk en zinvol. Ze geven echter ook aan dat ze vaak te weinig tijd hebben om persoonlijke aandacht aan de cliënten te besteden. Bij meer dan de helft van de zorgconcerns waren de kennis, vaardigheden en beschikbaarheid van medewerkers niet afgestemd op de zorgbehoefte van de cliënten. Die zorgbehoefte wordt steeds complexer, maar de deskundigheid van het personeel groeit onvoldoende mee. Vaak is de (bij)scholing niet goed toegespitst op de doelgroep of te vrijblijvend.
Zorgplannen
Iedere organisatie werkt met zorgplannen. Maar vaak staat daar niet duidelijk in wie waar verantwoordelijk voor is. Ook zag de inspectie regelmatig dat zorgproblemen niet zijn uitgewerkt in concrete doelen en acties. Daardoor weet de cliënt of zijn familie niet wat er gaat gebeuren en is ook niet goed na te gaan of de zorg het gewenste resultaat heeft. Vooral dat laatste is belangrijk voor continue verbetering.
Kwaliteit en veiligheid van zorg
Bijna ieder zorgconcern heeft kwaliteitsbeleid, protocollen en richtlijnen. Veel protocollen zijn echter verouderd. De diagnose, behandeling en/of evaluatie worden vaak niet multidisciplinair aangepakt. Dat wordt steeds belangrijker omdat de zorgvraag steeds complexer wordt. Zowel het zorgveld als de inspectie besteedt al jaren veel aandacht aan medicatieveiligheid en het terugdringen van vrijheidsbeperking. De inspectie had daarom verwacht meer verbeteringen te zien op die onderwerpen.
Acties IGZ
Waar dat nodig was vroeg de IGZ aan zorgconcerns om direct maatregelen te nemen. De inspectie volgde de voortgang tot de gewenste verbeteringen waren doorgevoerd. Organisaties waar het niet genoeg verbeterde zijn onder verscherpt toezicht gesteld of hebben een bestuursrechtelijke maatregel gekregen. De situatie is daar nu verbeterd en de maatregelen zijn opgeheven.
De IGZ verwacht dat ieder zorgconcern in de intramurale ouderenzorg zichzelf jaarlijks een spiegel voorhoudt op het gebied van kwaliteit en veiligheid van zorg (audit). Afhankelijk van hoe die audits uitgevoerd worden en wat instellingen met de uitkomsten ervan doen, zal de inspectie actiever of terughoudender toezicht houden. Aan de branchevereniging en beroepsverenigingen in de ouderenzorg vraagt de inspectie om hun leden te helpen bij het kunnen nemen van hun verantwoordelijkheid voor de kwaliteit en veiligheid van zorg en het op een hoger niveau brengen van (bij)scholing.
Bron: IGZ
