Als kwetsbare patiënten voorafgaand aan een open hartoperatie minimaal twee weken intensieve ademhalingstherapie krijgen, gaat het veel beter met hen na de operatie. Dit werd aangetoond in de PORT-studie, onderdeel van het programma ‘Better In, Better Out’ van het UMC Utrecht.
Longcomplicaties komen relatief vaak voor na een open hartoperatie. Zij leiden tot een langer verblijf in het ziekenhuis, hogere zorgkosten en zelfs een hogere sterfte. Uit de PORT (Pre-Operatieve Respiratoire fysioTherapie) studie, die door ZonMw werd gesubsidieerd, blijkt dat op al deze punten forse winst te boeken is. Allereerst toonden de onderzoekers aan dat patiënten met een verhoogd risico herkend kunnen worden aan de hand van vier risicofactoren: leeftijd boven de 70 jaar, productieve hoest (slijm opgeven bij het hoesten), suikerziekte (diabetes mellitus) en roken. Vervolgens kregen deze kwetsbare patiënten met een verhoogd risico minimaal twee weken een dagelijkse training van de ademspieren.
Er zijn apparaten op de markt waarmee men tegen een weerstand in ademt, zodat bij elke ademhaling de spieren getraind worden. Naast deze ‘inspiratory muscle training’ kregen de patiënten ademhalings- en hoestoefeningen. Uit het onderzoek bleek dat de patiënten zeer tevreden en gemotiveerd waren en dat de training veilig is. Complicaties deden zich niet voor. Het effect op de longcomplicaties was indrukwekkend. In de groep die getraind had, kreeg 5,4% van de kwetsbare patiënten een ernstige longcomplicatie, terwijl in de controlegroep bij 16,1 procent een longontsteking of bronchitis optrad. De studieresultaten waren zo gunstig, dat het UMCU besloot om de studie voortijdig te staken en de therapeutische longtraining in te voeren voor alle kwetsbare patiënten die een open hartoperatie moeten ondergaan.
De zeer gunstige resultaten bij hartpatiënten maken het aannemelijk dat fysiotherapie ook bij andere operatiepatiënten kan bijdragen aan het voorkómen van complicaties. Om dat aan te tonen, is meer wetenschappelijk onderzoek nodig. In verschillende ziekenhuizen en vanuit TNO Kwaliteit van Leven lopen in het kader van ‘Better In, Better Out’ inmiddels onderzoeks- en implementatiestudies bij kwetsbare patiënten die chirurgische ingrepen in de thorax of buik moeten ondergaan, patiënten die geopereerd moeten worden vanwege kanker en bij patiënten die opgaan voor een orthopedische ingreep aan de knie of de heup.
Download de factsheet in PDF
Bron: ZonMw
