Onderzoekers van het Radboudumc hebben met diverse beeldvormende technieken een nieuwe zenuwbaan in de hersenen van mensen ontdekt. De vondst heeft mogelijk gevolgen voor de behandeling van onder andere aangezichtspijn.
In 2016 schreef onderzoeker Dylan Henssen, afdeling Anatomie en Neurochirurgie in het Radboudumc, met collega’s een artikel waarin ze het mogelijke bestaan van deze zenuwbaan voor het eerst lanceerden. Dat was gebaseerd op hun onderzoek bij patiënten met aangezichtspijn. Bij het stimuleren van specifieke delen van de hersenen kregen ze het idee dat er een zenuwverbinding moest zijn die niet alleen naar rechts, maar ook naar links aftakt. Maar die verbinding had nooit iemand gezien of beschreven.
Henssen: “We kwamen op dit idee omdat we zagen dat sommige patiënten met zenuwpijn slechter reageren op een behandeling in de hersenen, dan anderen. In de literatuur over de menselijke hersenen vonden we daar niets over, maar we zagen wel dat bij verschillende diersoorten zo’n links-rechts vertakking al wel eens was beschreven, bijvoorbeeld bij de muis, rat en kikker en bij verschillen aapsoorten. Dat was een stimulans om onze zoektocht naar een mogelijke vertakking in de menselijke hersenen te vervolgen.”
Gemiste afslag
Met behulp van krachtige MRI scanners en bijzonder microscopisch onderzoek, lukte het om in de hersenen van overleden mensen de nieuwe zenuwbaan aan te tonen. De zenuwbaan is een afsplitsing van de aangezichtszenuw in de hersenstam. “Dat is de zenuw waar patiënten met aangezichtspijn last van kunnen hebben”, zegt Henssen. “Door de hersenstam van overledenen te scannen en daarna onder de microscoop te onderzoeken, zagen we dat er in plaats van één afsplitsing, wel degelijk twee afsplitsingen waren.”
Dat onderzoekers dit niet eerder hebben gezien komt vooral door het gebruik van een unieke microscopietechniek die Henssen en collega’s helpt om de bouw van hersenen beter te visualiseren en te begrijpen. Deze techniek, polarized light imaging (PLI), maakt gebruikt van gepolariseerd licht en toont zo patronen in hersenweefsel die met normale microscopen niet zichtbaar zijn.
Bijzondere ontdekking
PLI is ontwikkeld in het Duitse Jülich. Als enige in Nederland beschikt de afdeling Anatomie van het Radboudumc ook over een PLI, omdat de onderzoeksgroep van Van Cappellen van Walsum samenwerkt met Oxford, waar al langer met de PLI wordt gewerkt. Henssen heeft zich in Jülich de techniek eigen gemaakt en toegepast en samen met de Duitse onderzoekers komen de Nijmeegse onderzoekers nu tot deze conclusie.
Henssen: “Dit is een hele bijzondere ontdekking, omdat we eigenlijk al honderd jaar geen echte nieuwe zenuwbanen in de hersenen van mensen meer hebben ontdekt. Maar ook, omdat ik hoop dat deze vondst voor patiënten met aangezichtspijn een betere behandeling met zich mee gaat brengen”. Over dat laatste is Henssen nog heel voorzichtig: “We zijn wel bezig met vervolgexperimenten, maar over de resultaten kan ik nog heel weinig over zeggen. Pijn staat niet hoog op de wetenschappelijke of politieke agenda, maar gelukkig komt er nu langzaam steeds meer aandacht voor.”
