Obesitas bij kinderen is wereldwijd een snel groeiend probleem. Ook in Nederland groeit dit probleem elk jaar. Volgens de Gezondheidsraad is er in Nederland bij 13% van de jongens en bij 14% van de meisjes sprake van overgewicht. Het sterkst is de stijging van overgewicht bij kinderen vanaf drie jaar.
Overgewicht bij kinderen is een multidisciplinair probleem. Het kan leiden tot ernstige gezondheidsklachten als diabetes, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, aandoeningen van de inwendige organen en skeletafwijkingen. Al deze mogelijke gevolgen leiden tot een vermindering van de levenskwaliteit en een verkorting van de levensverwachting : de levensduur van mensen met overgewicht is gemiddeld zes à zeven jaar korter dan van mensen met een gezond gewicht. Daarnaast is het artsenbezoek van kinderen met overgewicht het dubbele van kinderen met een gezond gewicht. (2.58 maal tegen 1.8 normaal)
Overgewicht leidt ook tot psychosociale problemen. Door hun, in de ogen van hun leeftijdsgenoten, afwijkende habitus en bewegingsgedrag, worden ze vaak gepest met sociale isolatie als gevolg. Ze worden vaak gestigmatiseerd als ongezond, weinig intelligent, onaantrekkelijk, niet sociaalvaardig en soms zelfs als lui. Kinderen zijn kwetsbaar voor dergelijke discriminatie en stigmatisering hetgeen kan leiden tot een negatief zelfbeeld, lage zelfwaardering, negatieve emoties en zelfs tot het zichzelf sociaal isoleren.
Daarnaast is overgewicht een sterk groeiend financieel probleem. Niet alleen voor de medische sector, maar ook in verband met de verminderde arbeidsproductiviteit en arbeidsduur.
De oorzaken van het groeiende overgewichtprobleem zijn veelvoudig. Een veranderde eetcultuur en bewegingscultuur zijn de belangrijkste. Dat kinderen anders eten heeft te maken met het overaanbod van ongezonde voedingsproducten op de straat en in de media. Natuurlijk hebben de ouders hierbij een belangrijke opvoedende rol, maar ook zij staan onder invloed van dit aanbod. In onze maatschappij waar beide ouders een baan hebben, is het klaarmaken van een gezonde pot vaak op de achtergrond geraakt. Daarnaast speelt ook erfelijkheid een rol. Obese kinderen hebben dan ook vaak obese ouders. Als we het overgewichtprobleem willen aanpakken , dan zullen we er de ouders bij moeten betrekken. Ook de beweegcultuur van kinderen is veranderd. Televisie en computer hebben hieraan een grote bijdrage geleverd. Maar ook het gymnastiekbeleid op de scholen en de veranderde woonomgeving (hoogbouw en weinig speelterreinen) zijn debet aan het verminderd bewegen van kinderen.
Om het probleem van overgewicht aan te pakken is een brede aanpak noodzakelijk. De staat, gemeente, school, vereniging, industrie en gezondheidszorg zullen alle hun steentje moeten bijdragen in het terugdringen ervan. In West-Brabant is een werkgroep gestart om hun bijdrage te leveren. Omdat eet- en beweeggewoonten het best op jonge leeftijd kunnen worden veranderd , heeft de werkgroep zich voorlopig gericht op jonge kinderen. Om veranderingen optimaal teweeg te brengen is een zeker cognitief vermogen noodzakelijk. De werkgroep richt zich daarom op obese basisschoolkinderen vanaf acht jaar.
Bij het Plan van Aanpak worden ook de ouders van de kinderen betrokken. Zonder de ouders is gedragsverandering van de kinderen haast onmogelijk. Door de ouders in de opvoeding tot gezond gewicht te betrekken, is het mogelijk dat ook de eet- en beweegpatronen van de ouders zal veranderen en daarmee hun (over-)gewicht. Zo kan het mes van twee kanten snijden.
De disciplines die bij het project worden betrokken zijn :
- Huisarts/schoolarts/sportarts/kinderarts
- Psycholoog/orthopedagoog
- Diëtist
- Fysiotherapeut/bewegingstherapeut
Voor de uitvoering van het project is gekozen voor het “Food for Kids” programma. Het programma heeft een vooraf vastgestelde duur, infosessie, individuele sessies voor ouders, sessies voor ouders en kind en groepssessies. Ter evaluatie van de resultaten zullen metingen vooraf, tijdens en na worden uitgevoerd. Na het beëindigen van het programma is er een follow-up, in de zin van evaluatie en na-controle.
Tijdens het programma houden de kinderen een dagboekje bij. Enerzijds om ze meer te betrekken bij het programma, maar anderzijds maakt het de resultaten zichtbaar voor het kind zelf en voor de ouders en de begeleiders. Het programma heeft de naam “O.K.!”. De letters staan voor “Obese Kinderen”, heeft een positieve uitstraling en geeft een positieve doelstelling aan.
De werkgroep hoopt op deze wijze een positieve bijdrage te leveren aan het probleem “overgewicht bij kinderen”. De werkgroep gaat ervan uit dat dit werkplan nog een intensieve ontwikkeling zal doormaken om de zorg voor obese kinderen voortdurend te verbeteren.
Bron: PMC Roosendaal
