Bewegen moet een vanzelfsprekend onderdeel worden van de alledaagse praktijk op scholen en op de kinderopvang, in de woon- en leefomgeving, binnen de zorg en binnen de werkomgeving. Dit is nu niet zo. De Nederlandse Sportraad roept het kabinet op de regie te pakken bij de transitie naar dagelijks voldoende bewegen, te beginnen bij de aanstelling van een staatssecretaris voor bewegen en sport. Deze staatssecretaris coördineert een langetermijnstrategie, inclusief financiering, waaraan meerdere ministeries meewerken. Dit staat in het advies ‘Nederland, sta op! Maak dagelijks voldoende bewegen vanzelfsprekend’ dat vandaag werd aangeboden aan staatssecretaris Maarten van Ooijen van het ministerie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Marjolein Bolhuis – Eijsvogel, tijdelijk voorzitter NLsportraad: “We hebben geen tijd meer te verliezen om meer te gaan bewegen als we Nederlanders een langer gezond leven willen geven. Bewegingsarmoede is een olietanker die op onze kust af komt en die niet meer te stoppen is met alleen een ruk aan het roer. Er is op korte termijn een koerswijziging nodig. Slechts 44 % van de Nederlanders voldoet aan de beweegrichtlijnen en dat aandeel wordt steeds kleiner. Bovendien zijn we Europees kampioen zitten. We bewegen dus achteruit. Dit leidt tot 5800 vroegtijdige overlijdens per jaar en kost ieder jaar 2,7 miljard euro aan zorguitgaven”.
Geen eigen keuze
Voldoende bewegen is volgens de NLsportraad geen eigen keuze meer in Nederland. Met de nadruk op economische groei en een versnelde toename van technologische ontwikkelingen is het steeds aantrekkelijker om niet te bewegen. Daarnaast heeft de overheid geprobeerd om mensen via sportbeleid in beweging te krijgen, terwijl niet iedereen zich aangetrokken voelt tot sport. Om bewegen weer laagdrempelig te maken, zijn structurele aanpassingen in onze gehele samenleving noodzakelijk.
Coalities
Overheid, bedrijfsleven, maatschappelijk middenveld en burgers moeten samen de verantwoordelijkheid voor meer bewegen pakken. De raad adviseert het kabinet om regie te nemen en te inventariseren wat bewegen belemmert of stimuleert in de werkomgeving, de zorg, het onderwijs en binnen de ruimtelijke ordening. In coalities met het rijk gaan vervolgens de werkgevers, zorgaanbieders, onderwijsbesturen en stedenbouwkundigen en uiteraard de beweegaanbieders aan de slag om dagelijks voldoende bewegen in hun omgeving vanzelfsprekend te maken.
Stevigere prikkels
Naast instrumenten als voorlichting adviseert de raad om ook in te zetten op andere, minder vrijblijvende interventies zoals stimulerende en ontmoedigende prikkels. Daarbij kun je denken aan autoluwe straten of meer ruimte voor voet- en fietspaden, maar ook aan voldoende en uitdagende speelruimte bij een kinderdagverblijf. Daarvoor is het nodig ‘beweegnormen’ op te stellen voor verschillende omgevingen en kan er een beweegeffectrapportage worden opgesteld. In zo’n rapportage kun je zien of een plan of een project in een bepaalde omgeving ook daadwerkelijk leidt tot meer bewegen.
Infographic
Definitie van bewegingsarmoede: te weinig bewegen en te veel/langdurig zitten
De NLsportraad definieert in dit adviestraject bewegingsarmoede als de combinatie van te weinig bewegen en te veel of langdurig zitten. Bewegen is te omschrijven als het leveren van een fysieke inspanning. Iedere stap is belangrijk voor de gezondheid. Maar bewegen met een hogere intensiteit, zonder fysieke grenzen te overschrijden, heeft extra waarde. De ondergrens van voldoende bewegen is vastgelegd in beweegrichtlijnen (zie onderstaande infographic). Daarnaast is te veel of langdurig zitten slecht voor de gezondheid. Onderzoek laat zien dat dit een verhoogd risico op vroegtijdig overlijden en diverse ziekten geeft.
Ook als iemand voldoende beweegt, biedt dit onvoldoende compensatie voor de negatieve gevolgen van (te) lang zitten. De boodschap dat mensen niet te lang moeten zitten, is wel opgenomen in de beweegrichtlijnen, maar hieraan is nog geen absolute norm verbonden. Wat te lang zitten precies inhoud, is dus nog niet vastgesteld.
