Docente Fysiotherapie promoveert op studie mentale training

Mentale training (het voorstellen van bewegingen) bij neurologische revalidatiepatiënten is geen therapievorm die je morgen al grootschalig moet inzetten. Susy Braun, docente bij de faculteit Fysiotherapie, heeft in haar promotieonderzoek namelijk niet het effect van deze therapie kunnen aantonen op groepsniveau. Dat neemt niet weg dat ze zelf heel enthousiast erover is, net als de betrokken patiënten en dat verder onderzoek zinvol is.

Op 23 juni promoveerde ze op dit onderwerp dat is uitgevoerd bij de kenniskringen Autonomie en Participatie van chronisch zieken en Life Sciences van Hogeschool Zuyd en aan de Universiteit Maastricht.

Grootschalig onderzoek
MRI-scans laten zien dat vrijwel dezelfde hersengebieden actief zijn of je nu fysiek loopt of in gedachten bezig bent met lopen. Sporters gebruiken de mentale training om zich op te peppen. In gedachten suist de skiër al de berg af; trekt de zwemmer al zijn baantjes. Mentale training helpt bewegingen te leren en te optimaliseren. De afgelopen jaren zijn er veel kleinere onderzoeken gedaan naar deze therapievorm bij neurologische revalidatiepatiënten. “Die laten bijna allemaal positieve effecten zien.  Wij hebben nu  onderzocht of we dit effect in een grotere groep kunnen aantonen”, legt Susy Braun het idee achter haar promotieonderzoek uit. Uiteindelijk hebben in twee afzonderlijke studies 47 Parkinson-patiënten en 36 CVA-patiënten meegedaan. De conclusie: er zijn geen positieve effecten gevonden die een brede inzet van deze therapievorm rechtvaardigen.

Sommige patiënten merken wel effect
Een teleurstelling voor de onderzoeker? “Nee”, reageert Susy Braun. “Je houdt vooraf rekening met zo’n uitkomst.” Bovendien wil deze uitkomst niet zeggen dat mentale training geen effect heeft. “In dit onderzoek hebben we het effect niet kunnen aantonen. Maar het onderzoek geeft wel aanknopingspunten. Sommige patiënten uit dit onderzoek geven namelijk aan dat ze wel degelijk effecten merken. Zowel op het gebied van denken, voelen en willen, hun motivatie, merken zij vooruitgang. Het mooiste vond ik een patiënt die zei: nu hoef ik niet meer op de therapeut te wachten. Als ze op de gang zit, wachtend op de therapeut, kan ze in gedachten de oefeningen al starten.”

Complexiteit
Dat het effect in deze onderzoeken niet is aangetoond, heeft volgens Susy Braun veel te  maken met de complexiteit van het onderzoek. “We hebben het onderzoek gedaan bij patiënten met een complexe aandoening  in een complexe situatie. Het was moeilijk om geschikte patiënten te selecteren. We weten namelijk nog niet wie er het meeste baat bij heeft. Uiteindelijk hebben we nog geen tien procent van de totale groep in ons onderzoek kunnen betrekken, de rest was bijvoorbeeld al naar huis of naar een revalidatiekliniek.” Zo zijn er meer factoren die de uitkomst van de studie beïnvloed kunnen hebben, met als eindresultaat dat de werking niet op grote schaal is aangetoond. Bijvoorbeeld dat de mensen vanzelf toch al sterk vooruit zijn gegaan waardoor het moeilijk is een extra effect van mentale training aan te tonen.

Resultaat voor het onderwijs
Susy Braun vindt dat haar promotie-onderzoek voldoende aanknopingspunten biedt voor verdere studie. “Bovendien weten we nu waar de bottlenecks in dit soort onderzoek zitten.” Of er een vervolg komt, hangt af van de beschikbaarheid van budget. De docente houdt intussen over haar onderzoek lezingen op nationale en internationale congressen. “Mentale training is hot. Door de resultaten toe te lichten, kan ik een visitekaartje over het doen van onderzoek aan een hogeschool afgeven.” En voor de studenten Fysiotherapie is dit een leerzame case. “Ik gebruik dit als voorbeeld dat je zorgvuldig met literatuur en bewijzen moet omgaan.” Want, zoals Susy al zei: deze resultaten doen niets af aan de individuele ervaringen van patiënten die wel baat hebben bij mentale training. “Wellicht zitten de voordelen op een heel ander gebied dan wij denken en moeten we de patiënt laten vertellen waar we met onderzoek naar toe moeten.”

Bron: Hogeschool Zuyd