Een heuglijke dag gaat vandaag geheel onopgemerkt voorbij. Het is de Internationale Dag van de RSI, maar in Nederland gebeurt er niets dat daar de aandacht op vestigt.
RSI ofwel repetitive strain injuries: nog maar een paar jaar geleden was het ongeveer volksziekte nummer een. Wie geen last had van muisarm of tenniselleboog telde nauwelijks mee. Bedrijven vreesden massale uitval van hun werknemers en grote schade. En nu lijkt de aandoening van de aardbodem verdwenen. Heeft de kwaal eigenlijk wel écht bestaan?
“Een modeziekte? Nee, absoluut niet”, zegt voorzitter Corrie Kooijman vande RSI-Patiëntenvereniging. “Het gaat om grote aantallen mensen. Honderdduizenden gaan per jaar nog steeds naar de dokter met RSI. Het aantal echt ernstige klachten lijkt wel te dalen, maar nog altijd 675.000 mensen lijden er zwaar onder. En een veelvoud daarvan heeft lichtere verschijnselen.”
Toch merkt ook de patiëntenvereniging dat RSI niet meer ‘hot’ is. Het aantal leden daalde in een paar jaar van 5000 naar 2000. Kooijman kon voor de RSI-dag van dit jaar niet eens genoeg vrijwiligers op de been krijgen om iets te organiseren. Ze denkt er al over om de activiteiten van haar club op een lager pitje te zetten, of de vereniging op termijn helemaal op te doeken.
Kooijman: “Naar lezingen over RSI is bijvoorbeeld helemaal geen vraag meer. Het lijkt wel alsof het tegenwoordig normaal gevonden wordt om dit soort klachten te hebben. En ja: de mensen weten er nu ook veel meer van. Zij, en hun werkgevers, hebben meer oog voor een goede werkplek, voor een betere houding achter de computer. Als je weet hoe je ermee om moet gaan, kun je het terugdringen en kun je er mee leven.”
Dat RSI wél flink vergeten, maar bepaald niet verdwenen is, tonen onderzoeken aan. De Radboud Universiteit in Nijmegen becijferde onlangs dat zeventig procent van de studenten en scholieren min of meer lijdt aan een muisarm. Ze zitten te lang achter de computer – overigens vooral om te chatten en spelletjes te doen. En maar liefst één op de drie metselaars blijkt ‘metsel-RSI’ te hebben. Dat komt doordat ze steeds met dezelfde beweging specie uit een kuip scheppen. TNO heeft zopas een speciale troffel uitgevonden die dat moet voorkomen.
Volgens RSI-expert Erwin Speklé van arbodienst Arbo Unie is er nauwelijks iets veranderd; behalve de aandacht van publiek en media. Ook de gevreesde economische schade is er wel degelijk. Ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid door RSI zijn de laatste jaren weliswaar gedaald, maar de aandoening kostte het gezamenlijke Nederlandse bedrijfsleven vorig jaar nog altijd 1,4 miljard euro. De totale maatschappelijke schade bedroeg 2,1 miljard. Speklé: “We kijken er alleen nuchterder tegenaan. We zien het niet meer als een schimmig en geheimzinig fenomeen dat ons bedreigt. De preventie is beter en we accepteren een pijntje eerder. Maar dit soort klachten is er en zal altijd blijven bestaan.”
Fysiotherapeut Jos Bergmans uit Roosendaal weet nog hoe zijn hoogleraar indertijd dacht over de RSI-hype. “Die prof zei: als ze hadden gemeld dat je RSI krijgt van het masturberen, dan had niemand er ooit last van gekregen.”
Maar ook volgens hem is het zeker niet iets dat mensen zich alleen maar hebben ingebeeld. RSI, zegt Bergmans, is wel onzichtbaarder en diffuser geworden. Simpelweg doordat die term zelf meer en meer in onbruik is geraakt.
Want de ‘i’ van ‘injuries’ is eigenlijk onjuist: het gaat niet om verwondingen. Artsen spreken daarom tegenwoordig liever gewoon van arm-, nek- of schouderklachten. Bergmans: “RSI, dat was gelegenheidsdiagnostiek. Het was een soort verzamelnaam voor een reeks heel verschillende aandoeningen. Je vraagt je alleen af hoe het kan dat nog niet lang geleden bosjes mensen de WAO werden ingestuurd vanwege RSI. Terwijl er tegenwoordig niemand meer op wordt afgekeurd.”
Overbelasting en stress
Rsi ontstaat door overbelasting van spiergroepen door een steeds herhaalde beweging. Veel stress op het werk bevordert de kans op rsi aanzienlijk.Volgens TNO-onderzoek krijgt 15 procent van de werknemers zo ernstige klachten dat die tot beperkingen leiden.
340.000 tot 360.000 mensen gaan per jaar naar een arts met lichamelijke klachten die te maken hebben met het werk.
De maatschappelijke schade door rsi-achtige aandoeningen is becijferd op 2,1 miljard euro per jaar.
door Arthur ‘t Hart
Bron: BN/DeStem
