De hoofddoelstelling van het FNO-programma Meer Veerkracht, Langer Thuis (2015- 2020) is om ouderen die zich in een kwetsbare situatie bevinden, vitaal en zelfstandig te laten wonen. Het Nivel evalueerde het programma en concludeert dat het belangrijke voorwaarden schept om dit doel te bereiken. Belangrijke succesfactoren voor projecten ter bevordering van meedoen en meer bewegen zijn: actieve betrokkenheid van de ouderen zelf én de inzet van professionals om de activiteiten te begeleiden en coördineren.
Uitbreiding lokaal aanbod beweegactiviteiten voor ouderen succesvol
Het FNO-programma realiseerde afgelopen jaren een landelijke uitbreiding van activiteiten voor ouderen op het gebied van bewegen en meedoen. Hiermee zijn ongeveer 37.000 ouderen bereikt. Minimaal 40 procent van hen behoort tot de primaire doelgroep van het programma: 65+, alleenwonend, een of meer beperkingen hebbend. Tussen de 25 en 50% van de deelnemende ouderen is meer gaan bewegen. Ook nemen de ouderen vaker initiatief om mensen in de eigen buurt, wijk of woonplaats te ontmoeten. De projecten die zich richten op bewegen, zoals wandelinitiatieven, behalen de meeste resultaten.
FNO-programma draagt bij aan kennis en welzijn van ouderen
Het programma levert veel kennis op over activiteiten voor ouderen, zoals over het bereiken van ouderen voor activiteiten. Ook draagt het programma bij aan de huidige landelijke beweging gericht op het welzijn van ouderen, door samen te werken met verschillende landelijke partijen. Op het gebied van technologische oplossingen heeft het programma niet zo veel toegevoegd, al was dat wel de bedoeling.
Actief betrekken van ouderen én professionals is cruciaal
Een belangrijke factor voor het slagen van projecten en activiteiten is het actief betrekken van ouderen zelf. Met name voor de werving van deelnemers blijkt mond-tot-mond reclame door ouderen essentieel. Daarnaast zijn het enthousiasme en de gedrevenheid van de initiatiefnemers van de projecten noodzakelijk. Zelfs als een project grotendeels door oudere vrijwilligers wordt uitgevoerd, zijn professionals nodig om de activiteiten te begeleiden en te coördineren. Voor borging en opschaling van activiteiten zijn initiatiefnemers en professionals ook heel belangrijk, naast financiële middelen en draagvlak bij de eigen en andere lokale organisaties en gemeenten. Belemmerend voor borging en opschaling zijn de soms langdurige trajecten bij gemeenten en/of zorgverzekeraars, waardoor het voortbestaan van de binnen de projecten ontwikkelde activiteiten wordt bedreigd.
Aanbeveling: stimuleer de ontwikkeling van beweegactiviteiten voor ouderen
Ouderen hebben behoefte aan beweegactiviteiten in georganiseerd verband. Deze beweegactiviteiten hebben ook de meeste meerwaarde voor hun kwaliteit van leven. Speciale aandacht moet daarbij uitgaan naar alleenstaande ouderen (65+) met mentale gezondheidsproblemen. Zij zijn het meest kwetsbaar.
Andere aanbevelingen uit het Nivel-onderzoek liggen meer op het vlak van organisatie en beleid: stimuleer ontschotting binnen gemeenten en stimuleer samenwerking tussen lokale aanbieders op het gebied van zorg en welzijn. Zorg voor financiering van professionals voor coördinatie, ondersteuning en continuïteit van de projecten. Betrek daarnaast ouderen intensief bij de ontwikkeling en uitvoering van projecten en activiteiten.
Het onderzoek
Het Nivel heeft de evaluatie van het FNO-programma Meer Veerkracht, Langer Thuis uitgevoerd over de periode maart 2017 tot en met juli 2019, in opdracht van FNO. Hierbij is gebruikgemaakt van verschillende kwalitatieve en kwantitatieve onderzoeksmethoden. De programmaevaluatie is begeleid door een onafhankelijke begeleidingscommissie. De geleerde lessen en methoden komen op relevante vindplaatsen terecht en worden door FNO benut bij de opzet van andere programma’s.
