Schakelaar in brein zet tremor aan/uit bij parkinsonpatiënten

Onderzoekers van het UMC St Radboud weten voor het eerst het traject in de hersenen in kaart te brengen, dat bij parkinsonpatiënten tot het bekende “trillen” (tremor) leidt. Zij hebben hun bevindingen gepubliceerd in het gezaghebbende tijdschrift Annals of Neurology.

Tremor meest mysterieuze symptoom Parkinson
Tremor is een van de bekendste en meest zichtbare kenmerken van de ziekte van Parkinson. Het is echter ook altijd een van de meest mysterieuze symptomen van de ziekte geweest. Welke hersengebieden produceren de tremor? Waarom hebben niet alle parkinsonpatiënten er last van? Waarom is het trillen zo moeilijk te behandelen?

Het onderzoek
Neuroloog in opleiding Rick Helmich van het UMC St Radboud heeft nu onder leiding van prof.dr  Bas Bloem en dr. Ivan Toni nieuwe inzichten ontwikkeld over het ontstaan van de tremor. De onderzoekers hebben twee patiëntengroepen samengesteld: een groep parkinsonpatiënten met ernstige tremor en een groep parkinsonpatiënten zonder tremor. Verder waren de groepen identiek. De proefpersonen zijn met verschillende technieken onderzocht. Met fMRI zijn hersenactiviteiten en verbindingen in de hersenen bepaald en met SPECT-scans de dopamineconcentraties in de hersenen. Ook de spieractiviteit is gemeten, om de sterkte van de tremor te bepalen.

Verschillen gemeten in dopaminegehalte
Verschillen in dopaminegehalte bleken er te zijn in een hersengebied dat de globus pallidus heet: parkinsonpatiënten met tremor hebben minder dopamine in de globus pallidus dan parkinsonpatiënten zonder tremor.

Globus pallidus fungeert als de schakelaar die de tremor aanzet
Aan het begin van een tremorepisode is te zien dat de globus pallidus actief wordt en een netwerk van andere hersengebieden inschakelt, dat vervolgens de tremor oproept. Dit netwerk bestaat onder andere uit het cerebellum en de thalamus. De tremor wordt dus niet veroorzaakt door één enkel hersengebied. Het is te vergelijken met een lichtschakelaar en een lichtdimmer. De globus pallidus fungeert als de schakelaar, die de tremor aanzet. Het andere netwerk bepaalt vervolgens als een lichtdimmer de ernst van de tremor. Deze nieuwe kennis kan een aanzet zijn voor nieuwe therapieën. Te denken valt aan het gericht “uitzetten” van de schakelaar in de globus pallidus, zodra de tremor begint.

Bron: UMC St Radboud