Sneller weer lopen na Franse heupoperatie

Na twee dagen al zonder hulp lopen in plaats van twee maanden revalideren. Orthopedisch chirurg Frank van den Eeden opereert heuppatiënten volgens een beproefd, maar vrij onbekend recept.

Op vrijdag geopereerd, op zondag al zonder krukken door de ziekenhuisgangen schuifelen. Verbazingwekkend, want de heupoperatie die de patiënte heeft ondergaan, vergt doorgaans enige weken van krukkenlopen. Orthopeed Frank van den Eeden kon zijn ogen bijna niet geloven, toen hij eind vorig jaar zijn eerste patiënte al 48 uur na de ingreep voorzichtig, maar vooral zónder hulpmiddelen weg zag lopen. ,,Toen wist ik zeker: dit zou weleens kunnen gaan werken.’’

Meestal is dergelijke vooruitgang alleen te boeken met supermoderne, computergestuurde technieken of behandelmethoden, maar de nieuwe aanpak van Van den Eeden is het gevolg van het van stal halen van een bestaande Franse operatietechniek. Als eerste in Nederland maakt hij er gebruik van. ,,De aanpak waar ik voor kies is misschien niet nieuw, maar deze methode is wel Frans. Daardoor heeft het even geduurd voordat hij langzaam maar zeker bekendheid heeft gekregen.’’

Het plaatsen van een nieuw heupgewricht is in Nederland een veel voorkomende operatie. Mensen die kampen met artrose in de heup krijgen tegenwoordig regelmatig een kleinere prothese (fietsbel) geplaatst ín het heupgewricht. Al een hele vooruitgang met vroeger toen altijd het hele heupgewricht werd vervangen. Maar ook aan de ‘fietsbelingreep’ kleeft nog een belangrijk nadeel: er moeten spieren worden doorgesneden waardoor de patiënt de eerste maanden na de ingreep zoet is met revalidatie en fysiotherapie.

Daar heeft Van den Eeden, in navolging van een aantal Franse orthopedisch chirurgen, nu een alternatiefvoor. In het Medisch Centrum Alkmaar opereerde hij inmiddels 25 mensen die kampen met artrose aan de heup volgens de ‘nieuwe’ methode AMIS (Anterior Minimally Invasive Surgery).

Het belangrijkste verschil met de conventionele operatie is dat de patiënt niet op de zij ligt, maar op de rug. Bij de zijligging is het onmogelijk om op de juiste plek bij de heup te komen zonder de spieren door te snijden. Ligt de patiënt echter op de rug, dan kan de chirurg de juiste plaats bereiken zónder de spieren  door te hoeven snijden, zegt Van den Eeden.

Hij legt uit dat de rugligging als consequentie heeft dat de stand van het been steeds moet worden veranderd om goed bij de te opereren plek te komen. ,,Dat is een heel gedoe en dat is de reden dat menvaak op de zij liggend opereert en het doorsnijden van de spieren maar voor lief neemt.’’

En daar komt de Franse methode om de hoek kijken, zegt Van den Eeden. ,,De Franse gebroeders Jean en Robert Judet ontwikkelden veertig jaar geleden al een enorm ingewikkeld apparaat met touwen en katrollen dat het been steeds in de juiste positie kon manoeuvreren. Díe constructie, maar dan gemoderniseerd en gebruikersvriendelijker gemaakt door een van hun leerlingen, is het apparaat dat ik sinds een jaar gebruik in het Medisch Centrum Alkmaar. En met succes. De aantallen zijn nog te klein om
er wetenschappelijk verantwoorde conclusies aan te verbinden, maar het is simpelweg mijn ervaring die me vertelt dat dit een zeer goede methode is.’’

Sinds dit jaar dus is Van den Eeden bezig zich de operatietechnieken volgens de Franse aanpak eigen temaken. Lastig, zegt hij, want het is een ingreep die veel ervaring en kunde vereist. ,,De operatie duurt ook langer: een uur en twintig tot dertig minuten in plaats van gemiddeld een uur voor de conventionele ingreep.’’

Maar de resultaten zijn er dan ook naar, aldus Van den Eeden, die zich gesteund weet door ervaringen met de methode in het buitenland. ,,De kans dat de heup na de operatie uit de kom schiet, is aanmerkelijk kleiner, het litteken is gemiddeld zo ongeveer de helft kleiner en ook ervaren patiënten vaak een betere stabiliteit en dus ook een verhoogde mobiliteit. De patiënten zijn sneller ter been en kunnen weer normaal en veilig bewegen. Allemaal winst lijkt me.’’

Toch is het niet de bedoeling dat iedereen zich nu onmiddellijk tot de Alkmaarse chirurg wendt, zegt Van den Eeden. ,,Mensen die te zwaar zijn, opereren we niet. Dat komt doordat er dan te weinig ruimte is om zonder gevaar te kunnen opereren. Ook mogen de pezen en het gewrichtskapsel niet te strak zijn, wat je vaak ziet bij mensen die al lang rondlopen met artrose. Ook daarvoor geldt dat we er dan simpelweg niet bij kunnen.’’

Er blijven nog genoeg gegadigden over, zegt Van den Eeden en hij pakt zijn boek met operaties erbij. De ene zeventiger na de andere komt voorbij. Van den Eeden kijkt tevreden. ,,Bewegen is van groot belang voor de mens. Door deze behandelmethode kunnen ze simpelweg sneller bewegen.’’

Tekst: Marc Kruyswijk
Bron: AD