Chronische pijn komt vaak voor bij kwetsbare ouderen die thuis wonen of verblijven in zorginstellingen. Pijn wordt bij kwetsbare ouderen nu nog onvoldoende herkend en behandeld. Daardoor zijn zij vaak minder fysiek en sociaal actief en minder zelfredzaam. Ook kan pijn leiden tot angst, depressie en verdere achteruitgang van cognitief functioneren. Daarom wordt vandaag door Verenso, vereniging van specialisten ouderengeneeskunde en sociaal geriaters, de nieuwe landelijke multidisciplinaire richtlijn ‘Herkenning en behandeling van chronische pijn bij kwetsbare ouderen’ gepubliceerd. Doel is betere herkenning en behandeling van chronische pijn bij kwetsbare ouderen.
Pijnbeleving en -gedrag bij kwetsbare ouderen anders
Voor herkenning en diagnostiek van pijn bij kwetsbare ouderen is het belangrijk dat artsen en andere zorgverleners beseffen dat kwetsbare ouderen op een andere manier pijn kunnen uiten. Dat geldt zeker voor kwetsbare ouderen met cognitieve beperkingen en bij specifieke aandoeningen. De richtlijn beschrijft deze afwijkende pijnbeleving en -gedrag en de consequenties daarvan voor diagnostiek, inclusief te gebruiken betrouwbare pijnmeetinstrumenten bij kwetsbare ouderen.
Aangepaste (Non)farmacologische pijnbestrijding
Kwetsbare ouderen hebben meestal verschillende aandoeningen en gebruiken daarvoor verschillende medicijnen. Deze middelen geven bij kwetsbare ouderen regelmatig bijwerkingen en complicaties van polyfarmacie terwijl zij gevoeliger zijn voor bijwerkingen. De richtlijn beschrijft daarom ook non-farmacologische interventies die bewezen hebben pijn effectief te verminderen. Ook de noodzakelijke aanpassing van farmacologische pijnbestrijding bij kwetsbare ouderen wordt onderbouwd waarbij als eerste stap paracetamol en als vervolgstap sterkere opioïden worden aanbevolen. Over neuropatische pijn bij deze doelgroep worden specifieke medicatieadviezen gegeven. Belangrijk is bij kwetsbare ouderen te starten met een lagere dosis en een langzame opbouw van de spiegel. Ook de doseringsadviezen verschillen van relatief gezondere volwassenen. De richtlijn bevat tabellen over geadviseerde doseringen en bijwerkingen van pijnmedicatie.
Voor ouderen, artsen en hun andere zorgverleners
De richtlijn is dankzij subsidie van ZonMw en onder voorzitterschap van prof. dr. W.P. Achterberg ontwikkeld met en voor specialisten ouderengeneeskunde, klinisch geriaters, ouderenpsychiaters, huisartsen, apothekers, (pijn)verpleegkundigen en met inbreng van inhoudelijke expertise vanuit anesthesiologen, psychologen, fysio- en ergotherapeuten met een geriatrische specialisatie en cliëntenorganisatie LOC. Voor verpleegkundigen en verzorgenden is daarnaast een aparte handleiding ontwikkeld en voor ouderen en hun familie een patiëntenfolder. Voor de richtlijn heeft de richtlijnwerkgroep ondersteund door Verenso 450 wetenschappelijke publicaties beoordeeld. Voor meer informatie over de richtlijnproducten zie www.verenso.nl. Verenso stuurt de richtlijn aan de participerende beroepsverenigingen toe met het verzoek deze te verspreiden onder hun leden.
Bron: Verenso
