Per 1 november 2015 is reumatoloog dr. Annette van der Helm benoemd tot hoogleraar Early arthritis aan het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Zij richt zich in haar onderzoek op het zo snel mogelijk onderscheiden van patiënten met beginnende gewrichtsreuma van mensen met andere gewrichtsklachten. De behandeling van gewrichtsreuma is namelijk het meest effectief als die zo vroeg mogelijk gestart wordt, zo blijkt uit Leids en ander onderzoek.
Bij behandeling van reuma in een vroeg stadium ontstaat er minder schade aan de gewrichten en is de kans groter dat de patiënt met medicatie kan stoppen zonder dat de ziekte terugkomt. Reumatologen willen daarom liefst zo snel mogelijk behandelen. De klachten in de vroege fase van gewrichtsreuma – zoals stijfheid en gewrichtspijn – kunnen echter ook bij andere ziekten passen; onderzoek is daarom nodig om de ‘echte’ reumapatiënten te herkennen. “Patiënten met gewrichtsontstekingen behandelen we in het LUMC al langer direct met reumamedicijnen”, vertelt Van der Helm. “Maar vier jaar geleden begon ik met onderzoek naar een nog eerdere fase: patiënten die nog geen ontsteking hebben maar wel al pijn of stijfheidsklachten. We onderzoeken hoe we beginnende gewrichtsreuma in deze fase kunnen onderscheiden van andere aandoeningen, en wat er precies gebeurt waardoor de ziekte een chronisch karakter krijgt.”
Samenwerken en verbinden
Voor dit soort onderzoeken zijn geavanceerde beeldvormende technieken nodig. Ook laboratoriumonderzoek is onmisbaar. “Ik vind het inspirerend om de kennis uit die verschillende werelden te verbinden en zo tot een groter begrip te komen”, zegt Van der Helm. De hoogleraar is betrokken bij meerdere Europese initiatieven op het gebied van vroegherkenning. “Nationale en internationale samenwerking is voor dit onderzoeksterrein cruciaal, juist omdat het lastig is patiënten in zo’n vroege ziektefase te vangen”, licht ze toe.
Nóg eerder behandelen
Behalve deze studies gericht op diagnostiek en begrip van de ziekte superviseert Van der Helm ook een multicenter-studie naar nog vroegere behandeling. In de zogenoemde TREAT EARLIER-studie krijgen patiënten die nog geen gewrichtsontstekingen hebben, maar wél klachten die verdacht zijn voor reuma en bij wie op de MRI wel ontsteking te zien is, direct reuma-medicatie (methotrexaat). “De hoop is dat we zo kunnen voorkomen dat de klachten overgaan in reumatoïde artritis”, verklaart de hoogleraar. “Dit is een heel innovatief idee en de uitvoering ervan is alleen mogelijk doordat vrijwel alle perifere ziekenhuizen tussen Haarlem en Rotterdam-Zuid eraan meewerken. Het is een voorbeeld van goede regionale samenwerking waar we veel waardevolle resultaten van verwachten.”
Prof. Annette van der Helm (1974) studeerde Geneeskunde in Leiden en werd opgeleid tot internist en reumatoloog aan het LUMC. Zij doet sinds 2005 onderzoek naar reumatoïde artritis en heeft meer dan 170 publicaties over dit onderwerp op haar naam staan.
Bron: LUMC
