Nu steeds meer patiënten rechtstreeks naar de fysiotherapeut gaan – een verwijsbrief van de huisarts is immers niet meer nodig – moet de fysiotherapeut steeds vaker zelf een diagnose stellen.
Echografie maakt gebruik van hoogfrequente geluidsgolven. Ze worden het lichaam ingestuurd en door de organen teruggekaatst. Het teruggekaatste geluid wordt door een computer omgezet in een elektronisch signaal, waardoor het grafisch weer te geven is op een monitor. Zo kan de behande- laar afwijkingen ontdekken, zoals peesontstekingen, beschadigd kraakbeen of afgescheurde banden.
Niet iedere fysiotherapeut kan zomaar met de echografische technieken aan de slag. Daarvoor is een opleidingstraject uitgestippeld. Jack Havermans volgde die opleiding in Baarn, hij deed examen en legde een vaardigheidstoets af. Belangrijk is de kennis van de protocollen, die zorgen voor een gestandaardiseerde benadering van alle gewrichten. Havermans geeft aan dat de manier waarop hij het echoapparaat inzet, nogal verschilt van het gebruik in bijvoorbeeld een ziekenhuis. “In een ziekenhuis gaat de patiënt met een briefje van de huisarts of de specialist naar de echografieafdeling. Een technisch prima onderlegd echografist verricht een plaats- en klachtgebonden onderzoek en rapporteert zijn bevindingen aan de arts. Ik ben echografist en behandelaar tegelijk. Ik voer een functieonderzoek uit en combineer de bevindingen. Is het nodig, dan breng ik bewegingen van gewrichten en spieren of pezen in beeld en ook kan ik ervoor kiezen te spiegelen: ziet het er rechts net zo uit als links of is sprake van opmerkelijke verschillen? Bovendien kan ik het verloop van de behandelingen blijven volgen, zodat ook de patiënt letterlijk kan zien dat hij vooruit gaat.”
Voordelen zijn er nog meer: een echografie is ongevaarlijk en kan eindeloos worden herhaald. Het is een snelle manier om de aard en de aanleiding van de klacht exact in beeld te brengen, waarna de behandeling meteen kan worden ingezet. Het gebruik van het apparaat door Havermans is bovendien voor de patiënt (en zijn zorgverzekering) niet onnodig duur: Havermans rekent voor de echografische diagnose eenzelfde bedrag als hij normaal in rekening brengt voor een behandeling fysiotherapie.
In de toekomst wil Havermans de meetgegevens die hij verzamelt, met echografieën toevoegen aan de resultaten die worden verzameld bij het meet- en testcentrum van Cupre. Dan is het goed voorstelbaar dat andere bij Cupre aangesloten fysiotherapeuten hun patiënten langs Havermans sturen om precies de vordering van de behandeling in kaart te brengen.
Landelijk heeft de aanpak van Havermans ook al aandacht getrokken. Voor collega’s maar ook voor sportartsen en specialisten die met de echotechniek werken, heeft hij onlangs twee voordrachten gehouden. Daarbij had hij ook patiënte Yola Kolle uitgenodigd, die met chronische schouderpijn kampte. Kolle: “Ik ben jaren geleden tijdens een paardrijongeluk zodanig geblesseerd geraakt, dat ik last ben blijven houden. Je gaat je arm anders gebruiken, maar de klachten blijven. De echo bracht precies in kaart waar de oorzaak van de aanhoudende pijnklachten zat. Jack heeft me een reeks oefeningen opgegeven, waarmee ik in een paar maanden tijd de klachten serieus heb kunnen terugdringen. Dan was er misschien een spuit ingezet, maar daarmee verdwijnen wel de klachten, maar niet de oorzaak.”
Havermans: “Zonder echo had ik de diagnose niet zo specifiek kunnen stellen. Dan had ik ook niet zo snel een behandelplan kunnen opstellen, dat bovendien minder gericht zou zijn geweest.”
Door: Paulus Smits
Bron: BN/DeStem
Beste Havermans, Het lijkt wel een folder voor het echoapparaat, maar ben je met een cursusje echografie (4 dagen?) wel goed genoeg om echo beelden echt te beoordelen? Waarom hebben mensen dat dan als vak als wij het met een cursusje wel afkunnen?
Welke oefening kon je geven in de casus Kolle waardoor er ineens na jaren veel verbetering was. En vooral was deze oefentherapie niet te bedenken zonder de echo?
Je hoort het kritisch, maar ook zeer open voor de mogelijkheden van echografie in de fysiotherapie.
Beste Stefan,
Ik kan me voorstellen dat je graag meer informatie zou willen over echografie in de fysiotherapie. Zo kan ik me ook voorstellen dat de therapeut in kwestie na deze “prikkelende reactie” minder geneigd zal zijn te reageren.
Beste Reijers
Allereerst bedoel ik natuurlijk beste collega c.q. beste Stefan, want zo begin je een bericht aan een collega waarvan je de voornaam weet. Het artikel is geschreven door een journalist. Ik weet niet of collega Jack de tekst eerst heeft kunnen lezen voor de publicatie. Dus inhoudelijk op de casus kan ik niet ingaan. Wel op de manier waarop je reageert en de inhoud ervan.
Het is geen cursusje van 4 dagen. Echografie kent een lange leercurve, dus is er meer voor nodig. Veel zelfstudie en veel oefenen. De cursus van Fysus is, denk ik, niet voor niets geaccrediteerd voor 92 punten.
Degenen die van echo gebruik maken zullen er (blijvend) meer voor moeten doen. Er zijn collegae die daarvoor verder gaan en internationale cursussen volgen, bv de EULAR (gericht op reumatologen) of de MUSOC (gericht op radiologen), ze maken deel uit van regionale studiegroepjes, enz. juist om die moeilijke toepassing verder onder de knie te krijgen.
Collega Havermans zal ongetwijfeld zijn klinisch onderzoek ondersteund hebben met een echografisch onderzoek. Uit ervaring weet ik dat je dan verrassende zaken tegen kunt komen die je met alleen klinisch onderzoek niet kunt vinden. Wij hebben dan het voordeel dat we beiden uitvoeren en niet zoals soms in ziekenhuizen gebeurt, dat een laborante het onderzoek doet en een radioloog de beelden interpreteert en een derde het klinisch onderzoek doet.
Als je op Рlink Рzou kunnen meelezen dan zul je ervaren hoe moeilijk het is om beelden van een ander te beoordelen. Als echografist maak je een hele film (je echografisch onderzoek) en schiet je niet een paar beelden. Dit is ook wetenschappelijk bewezen, nl. dat het doen en interpreteren van een echografisch onderzoek door ̩̩n persoon beter scoort dan bovegenoemde procedure.
Ik raad je aan eens met een patient waarvan het klinisch onderzoek je niet volledige duidelijkheid biedt (of misschien juist wel) samen te bekijken tijdens een echografisch onderzoek. Mogelijk (ik ben er van overtuigd) zul je een genuanceerdere visie ontwikkelen en misschien kun je dan ook genuanceerder reageren. Dat is in ieder geval mijn ervaring en die van veel collegae die gebruik maken van onze echografie-faciliteit.
[ Bijgewerkt 16 Sep : 19:13 ]
Geachte Heer Havermans,
Allereerst mijn excuus, het is nooit de bedoeling is geweest u te beledigen. De tussen voeging is in de snelheid van het bericht gewoon vergeten. Het zelfde geldt voor de prikkelende opzet van mijn reactie. Ik ben zeer geinterresseerd in echografie in de fysiotherapie, maar!!
Ik vraag mij af of een cursus(je)( gymna en fysus bieden beide 4 contact dagen aan) voldoende kennis en vaardigheid kan bieden om deze gecompliceerde beelden goed genoeg te beoordelen.
Verder vraag ik mij oprecht af? Welke oefeningen zijn naar aanleiding van de casus (Kolle)gegeven, die anders niet bij een gecompliceerde schouder blessure waren gegeven?
Mijn visie is nooit ongenuanceerd geweest, maar oprecht kritisch! En hoop dan ook juist op reactie van mensen die de 4 daagse of een andere cursus hebben doorlopen. Positief of negatief.
Want natuurlijk zie ik de voordelen! Maar hoe je het ook bekijkt we maken weer een uitsapje richting een ander vakgebied.
Beste Stefan,
Ik reageer hierbij even als collega fysiotherapeut, echografist sinds 7 jaar en assistent docent aan de opleiding fysus.
Echografie leer je inderdaad niet in 4 dagen ( 8 dagdelen). In die tijd kun je wel een stukje onderricht krijgen in de basisprincipes en kun je leren hoe je een geprotocolleerd een basis echo onderzoek van de schouder,elleboog,pols/hand, heup, knie en enkel/voet. uitvoert. Tussen de cursusdagen door zul je veel (liefst in oefengroepjes) moeten oefenen om je het echoën eigen te maken. Na het volgen van de basiscursus heb je een soort echo -rijbewijs. Tijdens de cursus wordt je duidelijk aangegeven dat je na het volgen van de cursus de eerste maanden nog geen uitspraak mag doen over pathologie maar je enkel bezig moet houden met het beschrijven van wat je ziet. Met beeldvorming als echo kun je totaal verkeerde interpretaties maken als je de pathologie niet goed kent.
De toepassing echografie van het bewegingsapparaat mag zich verheugen in een sterk toenemde belangstelling. Niet alleen binnen de beroepsgroep fysiotherapie maar ook binnen de huisartsen wereld en de wereld van sportartsen/rhuematologen en orthopeden. Ik ben er -door ervaring- van overtuigd dat de echografie in handen van een goede fysiotherapeut een zeer waardevol instrument is. Deze beeldvormende modaliteit veranderde mijn hele handelswijze als fysiotherapeut ( zo is dat ook gebeurt bij zeer vele van onze cursisten. Kom eens bij ons langs op de stand tijdens het KNGF of NVFS congres. Ruud Lindenburg
Beste Ruud,
Moeten we de ontwikkelingen rond het gerbruik van echografie geheel aan de vrije markt overlaten?
Ik denk hierbij met name aan de financiële investering, opleiding, certificering op kwaliteit en vergoeding/tarief.
Met collegiale groeten,
Peter van der Salm.
Peter, hoe bedoel je? De vrije markt? Doe ik dat nu? ja waarschijnlijk. Wat stel je dan voor? gereguleerd door ons aller KNGF? Wij zijn bij Bas Eenhoorn en Philip van der Wees geweest en hebben gevraagd of zij ons richtlijnen of hulp konden bieden. We zijn nu bijna 9 maandan verder en hebben nooit meer iets gehoord van het KNGF. Blijkbaar zijn we niet interessant. Heb jij voorstellen? Ruud Lindenburg
Beste Ruud,
Ik zie een forse financiële investering in apperatuur.
Dat geldt ook voor de opleiding.
Het is geen officiële fysiotherapeutische verrichting.
Er is geen kwaliteitskeurmerk.
Ik zou het mooi vinden als er een, goed over Nederland verdeeld, inzichtelijk netwerk van consulteerbare en gekwalificeerde echo-collega’s zou komen.
Zal dit vanzelf door ‘markt’ ontstaan?
Moet ik dat afleiden uit de desinteresse van ons KNGF?
Met collegiale groeten,
Peter van der Salm.