Virtual reality helpt bij fantoompijn

Het Neuromotus systeem is een nieuwe behandeling voor fantoompijn. De behandeling bestaat uit virtual reality en augmented reality training. Virtual reality is het simuleren van de werkelijkheid met computers. Augmented reality is het toevoegen van digitale informatie aan de werkelijkheid. Hieronder kunt u lezen hoe virtual en augmented reality worden toegepast in de nieuwe behandeling van fantoompijn.

Tijdens de behandeling gaat u uw fantoomarm of fantoombeen bewegen door spieren in uw stomp aan te spannen. Door de virtuele training wordt het deel van uw hersenen, dat betrokken is bij het maken van bewegingen van de geamputeerde arm of het been, gereactiveerd. Dit kan vermindering van fantoompijn tot gevolg hebben. Een andere verklaring van de werking van virtual reality is dat de hersenen worden gefopt, doordat de patiënt een arm of been ziet bewegen en daarbij het idee heeft dat het zijn eigen arm of been is. Dit kan bereikt worden door te kijken naar een virtuele arm of been op een computerscherm.  De hersenen denken dan dat de (virtuele) arm of het been echt reageert op commando’s vanuit de hersenen.

Wie komen voor de behandeling in aanmerking?

Mensen met een amputatie van een deel van een arm of een been, die last hebben van fantoompijn en waarbij de amputatie minimaal 6 maanden geleden heeft plaatsgevonden, komen in aanmerking voor de behandeling. Zij moeten in de stomp van arm of been nog werkende spieren hebben en in staat zijn vragenlijsten in te vullen.

De behandeling

Tijdens de behandeling ziet u zichzelf op een computerscherm (figuur 1A). U krijgt een marker (een soort plastic kaartje) rond uw stomp bevestigd met klittenbanden(figuur 1B). U krijgt elektroden op de huid van uw stomp geplakt (figuur 1B). Deze elektroden zijn niet gevaarlijk en gemakkelijk weer van uw huid te verwijderen. Met deze elektroden kunnen signalen van de spieren van uw stomp worden vastgelegd. U ziet een virtuele arm of been op een computerscherm tijdens het onderzoek (figuur 1C). Als de virtuele arm of been op het scherm beweegt, kunt u zich dezelfde bewegingen met uw eigen fantoomarm of fantoombeen voorstellen of u kunt de bewegingen zelf maken. De training bestaat uit een aantal computerspellen (figuur  1D). Tijdens de training wordt de spieractiviteit via de elektroden geregistreerd.

Figuur 1. De patiënt is zichtbaar op het computerscherm via een webcam. Een virtuele arm is toegevoegd aan het beeld (A). De positie van de virtuele arm wordt geregeld door een marker die met klittenbanden om de stomp wordt bevestigd en oppervlakte-elektroden op de stomp registreren spieractiviteit (B). De patiënt oefent om de positie van de virtuele arm te laten overeenkomen met een arm op het computerscherm (C). De patient speelt een race spel (D).

Voor of na elke behandelsessie wordt u gevraagd om een vragenlijst in te vullen over uw fantoompijn.

Bijwerkingen, voor- en nadelen

Het behandelsysteem heeft nog geen CE-certificering, dit wordt momenteel aangevraagd. Het UMCG heeft toestemming gegeven dit systeem te gebruiken. Alle onderdelen van deze behandeling worden onder veilige condities uitgevoerd door ervaren medewerkers van de polikliniek Revalidatiegeneeskunde van het UMCG. Het kan zijn dat het gebruik de spieren van uw stomp tot kortdurende  spiervermoeidheid kan leiden, vooral in het begin van de behandeling.  Dit is van voorbijgaande aard.