Verandering aanpak zorg voor COPD- en astmapatiënten komt langzaam op gang

COPD- en astmapatiënten merken nog weinig van de nieuwe “programmatische aanpak” in de zorg die zij krijgen. De samenwerking, afstemming en ondersteuning van zorgverleners moet en kan beter. Vooral bij oudere patiënten.

De zorg voor chronisch zieken moet beter en efficiënter. Daarom is in Nederland gekozen voor een programmatische aanpak, waarin een multidisciplinair team van zorgverleners, zorg en ondersteuning verleent en de patiënt centraal staat. Van patiënten wordt in de nieuwe opzet verwacht dat zij zelf een actieve rol op zich nemen en zoveel mogelijk regisseur zijn van de zorg die zij krijgen. Zorgverleners ondersteunen patiënten daarbij. Voordat mensen met COPD en ernstig astma klaar zijn voor een actieve rol zijn nog wel wat extra inspanningen van zorgverleners nodig. Het ontbreekt veel patiënten nu nog aan informatie en overzicht, zo blijkt uit onderzoek van het NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg) dat is uitgevoerd met subsidie van het Astma Fonds.

Geen behandelplan
Wellicht gaat de overgang naar de nieuwe programmatische aanpak ook te snel. Zo geeft slechts 12% van de mensen met COPD aan een behandelplan te hebben en mist een grote groep patiënten het overzicht over de zorg: ze weten niet welke zorgverlener waarvoor verantwoordelijk is. Bij de zorg zijn vaak meerdere zorgverleners betrokken zoals de praktijkondersteuner, gespecialiseerd longverpleegkundige, fysiotherapeut, huisarts en longarts. Bijna één op de drie patiënten vindt dat de samenwerking tussen de verschillende hulpverleners nog niet goed verloopt.

Vaardigheden
Ook blijkt de regie over de “eigen zorg” niet voor iedere patiënt weggelegd. Zo raakt één op de drie patiënten in paniek bij acute benauwdheid en weet dan niet wat te doen. Een derde van de patiënten neemt medicijnen niet altijd op de juiste manier in, en een vijfde vindt het moeilijk met artsen te communiceren en wil hierbij extra hulp. Verder krijgen nog niet alle patiënten die daar baat bij zouden hebben informatie over leefstijlfactoren als bewegen, voeding en stoppen met roken. Hier liggen taken voor de zorgverlener maar ook voor patiënten en voor de organisaties die hen vertegenwoordigen.

Op weg helpen
“De programmatische zorg komt langzaam op gang en vraagt om een verandering van houding bij zowel zorgverlener als patiënt”, stelt NIVEL-onderzoeker Monique Heijmans. “Vroeger ging een patiënt met vragen naar de dokter en die regelde alles. Nu moet een patiënt een actievere rol spelen. Dat moet je faciliteren, patiënten een beetje op weg helpen. Er gebeurt de laatste jaren veel op dit gebied. Er is al een zorgstandaard voor COPD, voor astma is deze in ontwikkeling en het Astma Fonds komt binnenkort met een individueel zorgplan voor mensen met COPD. Nu zien we de inspanningen voor een meer programmatische zorg nog niet terug in de ervaringen van patiënten, maar wellicht dat daar met de invoering van zorgstandaarden en het individueel zorgplan snel verandering in komt.”

Bron: NIVEL