In zowel nationale als internationale richtlijnen wordt geadviseerd etalagebenen standaard niet te opereren, maar eerst zes maanden gespecialiseerde fysiotherapie te geven. Uit onderzoek van promovendus Sandra Jansen van het Catharina Ziekenhuis blijkt dat deze zogenoemde stepped care aanpak in Nederland goed opgevolgd wordt en in de meerderheid van de gevallen een operatie kan voorkomen. Een eerdere promovendus van deze onderzoeksgroep toonde aan dat hiermee 33 miljoen euro per jaar wordt bespaard.
Uit een analyse van bijna 55 duizend patiënten met etalagebenen blijkt dat in 2017 maar liefst 87 procent primair werd behandeld met gesuperviseerde looptherapie. “Een fantastisch percentage in vergelijking met de ons omringende landen of elders in de wereld, waar deze behandeling niet of nauwelijks beschikbaar is”, verduidelijkt Jansen. Van de door oefen- en fysiotherapeuten behandelde patiënten was 83 procent na vijf jaar nog steeds niet gedotterd of geopereerd. Daarentegen moest ruim een kwart van de patiënten, die in eerste instantie geen looptherapie kregen maar direct gedotterd of geopereerd werden, binnen vijf jaar opnieuw een ingreep ondergaan.
Een wereld te winnen
Hoogleraar Joep Teijink van het Catharina Ziekenhuis (in de uitgelichte afbeelding), die al jaren onderzoek doet naar looptherapie bij etalagebenen, vermoedt dat anno 2022 meer dan 90 procent van de patiënten in Nederland naar een bij Chronisch ZorgNet aangesloten oefen-/fysiotherapeut worden gestuurd. “Uit eerdere onderzoeken blijkt dat dat de beste behandeling is. Mind you; in het buitenland worden deze patiënten nog altijd onnodig geopereerd, met alle mogelijke risico’s op complicaties. Gelukkig hebben we in Nederland grote stappen gemaakt, maar mondiaal is er nog een hele wereld te winnen!”
Etalagebenen ontstaan na verkalking van de slagaders in de benen. Hierdoor krijgen mensen te weinig zuurstofrijk bloed in de beenspieren, wat leidt tot pijn bij het lopen. Alleen met rust verdwijnt de pijn. Patiënten doen vaak of ze etalages kijken om de pijn te verhullen. Vandaar de term etalagebenen. De wetenschappelijke naam is claudicatio intermittens.
Meer aandacht voor gezondere leefstijl
Jansen concludeerde ook dat looptherapie bij een vernauwing van buik- of bekkenslagaders net zo effectief is als bij vernauwingen van beenslagaders. Ze verzamelde gegevens van 267 patiënten uit tien verschillende ziekenhuizen. Na een half jaar bleek de toegenomen loopafstand voor beide groepen gelijk. “Ongeacht de locatie van de vaatvernauwing is looptherapie dus effectief”, aldus Jansen.
Ze deed ook onderzoek naar andere trainingsvormen. Daar kwam uit dat bijvoorbeeld fietsen even effectief is als looptherapie. “Goed om te weten, want nu kan de fysiotherapeut de therapie beter laten aansluiten op de persoonlijke wensen van de patiënt. Ik vind sowieso dat er meer aandacht moet zijn voor een gezondere leefstijl. Bewegen is een belangrijke factor om het risico op hart- en vaatziekte te verkleinen, Chronisch ZorgNet combineert beweeg- en leefstijl in één behandeling.”
